Περιγραφή θέματος "Ο τόπος μου χθες και σήμερα"
Θέμα «Η Αιγινα Χθες Και Σημερα»
Είναι ένα νηπιαγωγείο ευρύχωρο και ευήλιο με σκηνή για παραστάσεις. Βρίσκεται στους Αγίους, στο βόρειο τμήμα της Αίγινας και φέτος έχω 12 μαθητές. Το τοπίο εμπνέει για μια ιστορική αναδρομή, αφού στο διάβα σου συναντάς παλιούς μύλους, παλιά αρχοντικά, αναβάτες ποδηλάτων, άμαξες, παλιά κτίρια, κτήματα και παλιές εκκλησίες. Τι πιο ωραίο άλλωστε για τα παιδιά που ξεκινούν τώρα την επίσημη θητεία τους στη μάθηση, να γνωρίσουν το περιβάλλον τους, την ιστορία του τόπου τους, ώστε να τον αγαπήσουν και να τον προστατεύσουν. Επίσης, στόχος του προγράμματος στα πλαίσια της Π.Ε είναι να γνωρίσουν τους παραδοσιακούς τρόπους παραγωγής αγαθών, να εκτιμήσουν τον ανθρώπινο κόπο που απαιτείται και την ενέργεια που δαπανάται κατά τη διάρκεια της όλης διαδικασίας από την παραγωγή μέχρι την κατανάλωση των προϊόντων. Ίσως με αυτό τον τρόπο καλλιεργηθεί μία υπεύθυνη στάση των αυριανών καταναλωτών, που δεν θα επιλέγουν να υπερκαταναλώνουν, αλλά αντίθετα θα συμβάλλουν στην ανακύκλωση των υλικών και στη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ήπιων μορφών ενέργειας). Που θα βρίσκουν λύσεις προς την κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης, μίας ανάπτυξης που επιτρέπει στις σύγχρονες γενιές να απολαύσουν χωρίς να στερήσουν τίποτα από τις επερχόμενες γενιές.
Πράγματι, στο τέλος του προγράμματος, τα παιδιά συνειδητοποίησαν το χρόνο και τον κόπο που απαιτεί η παραγωγή αγαθών, ιδιαίτερα τον παλιό καιρό, που οι μηχανές ήταν ανύπαρκτες. Συγχρόνως, συνειδητοποίησαν ότι οι πηγές ενέργειας δεν είναι ατελείωτες και άρα πρέπει να τις χρησιμοποιούμε με προσοχή. Ακόμη, ότι μπορούμε να χρησιμοποιούμε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως τον άνεμο, ή τον ήλιο και ακόμα ότι μπορούμε να επαναχρησιμοποιήσουμε ή και να ανακυκλώσουμε κάποια υλικά. Τα παιδιά που συμμετείχαν στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, ένιωσαν υπεύθυνα για ένα καλύτερο μέλλον και πήραν αποφάσεις για αυτό. Έτσι, αποφάσισαν να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους στο σπίτι και στο σχολείο. Με άλλα λόγια, να σβήνουν το φως όταν βγαίνουν από ένα χώρο, να μην αφήνουν τη βρύση ανοιχτή, να μην πετούν τα χαρτιά και το γυαλί που ανακυκλώνονται, να μην χρησιμοποιούν προϊόντα μιας χρήσης και να είναι σωστοί καταναλωτές. Για να πείσουν τους γονείς τους για όλα αυτά, τους κάλεσαν να τους παρουσιάσουν την δραματοποίηση της ιστορίας τους, να τους παρουσιάσουν τη λίστα με τις φιλικές συμπεριφορές προς το περιβάλλον, όπως να αντικαταστήσουν τις συμβατές λάμπες με φθορίου, να χρησιμοποιούν ηλιακούς συλλέκτες κ.α
Οι επισκέψεις άρεσαν πολύ στα παιδιά, το σχολείο άνοιξε προς την κοινότητα και η κοινότητα μοιράστηκε με τα παιδιά την ίδια χαρά. Η κυρία που μας φιλοξένησε στο σπίτι της γνώριζε κάποια στοιχεία για τους γονείς των παιδιών όταν αυτοί ήταν παιδιά και ήταν μια όμορφη σύνδεση των γενιών.
Ένας σημαντικός παράγοντας της επιτυχίας σε αυτό το πρόγραμμα, ήταν η συνεργασία με τους γονείς. Από την αρχή, επιδίωξα την εμπλοκή των γονιών στην καθημερινή ζωή του νηπιαγωγείου. Τους ενημέρωνα για τα προβλήματα ή τις ανάγκες της καθημερινής ζωής. Ανέλαβαν να ψήσουν το ψωμί που ζυμώσαμε, να μας συνοδεύσουν στις εξόδους μας, να μας βοηθήσουν στο φύτεμα.
Πρώτο επεισοδιο
Είναι μέσα Οκτωβρίου. Έχω γνωριστεί με τα παιδιά και πιστεύω ότι μπορούν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις ενός προγράμματος που βασίζεται στις αρχές της Ιστοριογραμμής. Μία ενδιαφέρουσα εκκίνηση είναι ένα γράμμα που φτάνει στο νηπιαγωγείο από ένα ηλικιωμένο πια ζευγάρι, το οποίο ζούσε στην Αίγινα πριν από 50 περίπου χρόνια, πριν μετακομίσει στον Πειραιά. Περιγράφουν κάπως τη ζωή τους εκείνα τα χρόνια, πώς ήταν το τοπίο, ποια μέσα μεταφοράς χρησιμοποιούσαν, βάζοντας στο κλίμα εκείνης της εποχής τα παιδιά, αφήνοντας όμως πολλά στοιχεία να συμπληρώσουν με τη φαντασία τους και τις γνώσεις τους. Τέλος, παρακαλούν τα παιδιά να απαντήσουν με ένα γράμμα, με τη βοήθεια της νηπιαγωγού τους, και να τους πληροφορήσουν για τις αλλαγές που έγιναν όλα αυτά τα χρόνια, γιατί θέλουν να ξαναγυρίσουν στον τόπο τους για να ζήσουν τα τελευταία χρόνια της ζωής τους.
Το γράμμα αυτό γίνεται μια πολύ καλή αφορμή για συζήτηση και ξεκινώ με ερωτήσεις προκειμένου να εκμαιεύσω ό,τι σχετικό γνωρίζουν τα παιδιά.
¨Πώς ήταν η Αίγινα όταν οι παππούδες σας και οι γιαγιάδες σας ήταν παιδιά;¨ Τα παιδιά μιλούν για τα χωματένια δρομάκια που διάβαιναν με τα πόδια ή πάνω στα γαϊδουράκια. Περιγράφουν τα σπίτια με τις αυλές και τα ζώα, τα χωράφια, τα δέντρα, τα λουλούδια, τις φωνές των παιδιών. Στην ερώτηση ¨Τι έτρωγαν;¨ τα παιδιά μιλούν για τις καλλιέργειες των κήπων για να εξασφαλίζουν την τροφή τους, το μεγάλωμα ζώων για να ικανοποιούν τις ανάγκες τους για κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα. Ρωτούν τους παππούδες τους ή όποιον ηλικιωμένο άνθρωπο έχουν στο κοντινό τους περιβάλλον και φέρνουν πρόσθετες πληροφορίες για τη ζωή τότε. ¨Θέλετε να γίνουμε αγρότες όπως οι παππούδες μας και να φυτέψουμε λαχανικά;¨
Ζητάμε τη βοήθεια των γονιών και μία μητέρα προθυμοποιείται να μας βοηθήσει ενεργά στο φύτεμα. Αγοράζουμε σπόρους και μικρά φυτά και η δουλειά ξεκινά.
Τα παιδιά αναλαμβάνουν να ποτίζουν ανά δύο τον κήπο και στο τέλος φτιάχνουμε μια ωραία σαλάτα με τα μαρούλια μας και τον άνιθο, που απολαμβάνουμε πολύ.
Στην επόμενη ερώτηση ¨Πώς ήταν τα σπίτια;¨ παρουσιάζουν στοιχεία που γνωρίζουν από επισκέψεις τους στη χώρα της Αίγινας, όπου τα σπίτια είναι παλιά και διατηρούν τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά, είναι δίπατα, έχουν στέγες με κεραμίδια, χρωματιστά πορτοπαράθυρα και είναι δίπλα το ένα στο άλλο. ¨Τι θα λέγατε να φτιάξουμε σπίτια όπως ήταν εκείνο τον καιρό;¨. Η πρότασή μου αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερο ενθουσιασμό. Τους ζητώ να σχεδιάσουν ατομικά ένα σπίτι πάνω σε χοντρό χαρτόνι από συσκευασίες και κατόπιν το ζωγραφίζουν με πινέλο και πλαστικό χρώμα στο καβαλέτο. Έχουμε μιλήσει για το μέγεθος των σπιτιών, για την προοπτική τους στο χώρο και αποφασίζουμε να τα τοποθετήσουμε στο πίσω μέρος της σκηνής, όπου έχω απλώσει χαρτί μέτρου και έχω βάλει στο πάνω μέρος ένα γαλάζιο πανί που παριστάνει τον ουρανό, υπάρχει η γραμμή του ορίζοντα και στο κάτω μέρος έχω τοποθετήσει μπλε χαρτί γκοφρέ που παριστάνει τη θάλασσα, το λιμάνι της Αίγινας.
¨Τι ζώα υπήρχαν;¨ ρωτώ τα παιδιά. Αυτά συζητούν σε τρεις ομάδες και ανακοινώνουν στους υπόλοιπους τις ιδέες τους και τις σκέψεις τους. Η μία ομάδα συμπληρώνει την άλλη και συμφωνούν να φτιάξουν τα ζώα που υπάρχουν στον αέρα, στη γη και στο νερό ανά ομάδα αντίστοιχα. Τα παιδιά φτιάχνουν με βαμβάκι και χαρτί πρόβατα. Φτιάχνουν ψάρια με χαρτόνι και φιστίκια Αιγίνης ή σελοφάν και σύρμα πίπας ή με εφημερίδα και χρώματα δίνουν όγκο στα ψάρια τους. Φτιάχνουν διάφορα ζωάκια, όπως γάτες, σκύλους, κότες, ποντίκια, γαλοπούλες και κατσίκια με πλαστελίνη, φτερά, οδοντογλυφίδες, σπιρτόξυλα κ.α Ζωγραφίζουν υπέροχα πουλιά, όπως γλάρους και τα τοποθετούν είτε στον αέρα, είτε στην επιφάνεια της θάλασσας.
Στην ερώτηση «Τι φυτά υπήρχαν;» μιλούν για παπαρούνες, τριαντάφυλλα, αγριολούλουδα, δέντρα με φρούτα, ελιές, φιστικιές κ.α Φτιάχνουν δέντρα και λουλούδια. Τους ζητώ να παρατηρήσουν το σκηνικό και να προτείνουν άλλα στοιχεία που θα μπορούσαν να προσθέσουν. Έτσι μπαίνουν τα φυσικά στοιχεία, όπως ήλιος, σύννεφα, βουνά. Ο ήλιος φτιάχνεται από φελιζόλ και ζωγραφίζεται σε όμορφους τόνους του κίτρινου και πορτοκαλί. Τα βουνά φτιάχνονται από γκοφρέ χαρτί σε χρώμα καφέ, αφού το τοπίο έχει τοποθετηθεί σε χρόνο φθινοπώρου.
Στο τέλος του πρώτου επεισοδίου πραγματοποιήσαμε κάποιες επισκέψεις, ώστε τα παιδιά να έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν προσεκτικά και να ερευνήσουν στοιχεία του παρελθόντος, όπως ένα ερειπωμένο εργαστήρι κεραμικής, όπου έφτιαχναν κάποτε τα φημισμένα Αιγινίτικα κανάτια, ένα ερειπωμένο ανεμόμυλο, όπου μέσα από την υποβολή ερωτήσεων-κλειδιών, τα παιδιά ανακάλυψαν τη χρήση του ανέμου ως μία πηγή ενέργειας. Επίσης, επισκεφτήκαμε στοιχεία του σήμερα, όπως μία φάρμα, όπου ένας ηλικιωμένος καλλιεργούσε ντομάτες και πατάτες και μεγάλωνε γαλοπούλες, κότες και κουνέλια. Τότε συνειδητοποίησα την αξία της σύγκρισης του μοντέλου με το αληθινό και μάλιστα αυτό μπορεί να γίνει όχι μόνο στο τέλος του προγράμματος.
Δεύτερο επεισόδιο
Φτάνουμε στο δεύτερο επεισόδιο που αφορά στους κατοίκους της Αίγινας του χθες. Τώρα έχουμε ένα όμορφο σκηνικό της Αίγινας αλλά χρειάζεται ανθρώπους να το κατοικήσουν. Οι ερωτήσεις-κλειδιά που απευθύνω στα παιδιά με λογική σειρά είναι:
¨Ποιοι ζουν σ’αυτό το όμορφο τοπίο που φτιάξαμε;¨. ¨Τι επαγγέλματα κάνουν;¨. Μία λίστα επαγγελμάτων καταγράφεται από τη νηπιαγωγό όπως τα λένε τα παιδιά. Τα παιδιά απαντούν ότι ζουν εκεί ψαράδες, αγρότες, ναυτικοί με τις οικογένειές τους. Τους ζητώ να φτιάξουν μία οικογένεια. ¨Ποιοι την αποτελούν;¨. Αποφασίζουν να φτιάξουν μία οικογένεια αποτελούμενη από το ζευγάρι, τα τέσσερα παιδιά τους, δύο αγόρια και δύο κορίτσια, ένα παππού και μία γιαγιά. Τους ζητώ να χωριστούν σε οχτώ ομάδες και να φτιάξουν μία φιγούρα για τον κάθε χαρακτήρα και να την τοποθετήσουν σε κάποιο σημείο του σκηνικού. Τους εφοδιάζω με χαρτόνια κομμένα σε κύκλους, τρίγωνα, τετράγωνα και ορθογώνια, με κομμάτια από υφάσματα και μαλλί κ.α. Επίσης, τους δίνω μία κλίμακα δηλαδή τους ορίζω ότι το μέγεθος ενός όρθιου ατόμου δεν θα ξεπερνά μία σελίδα φωτοτυπικού.
Στη συνέχεια τους ζητώ να φτιάξουν το βιογραφικό κάθε προσώπου. Να του δώσουν όνομα, ηλικία, επάγγελμα, ενδιαφέροντα και τρεις λέξεις για την προσωπικότητά τους. Έτσι δημιουργήθηκε η οικογένεια του κύριου Βασίλη του ψαρά και της κυρίας Αλεξάνδρας που είναι νοικοκυρά αλλά βοηθά στον κήπο και στα ζώα. Ο κ. Βασίλης είναι 45 χρόνων, είναι καλοφαγάς, παίζει με τα παιδιά του, ανάβει το τζάκι, πηγαίνει βαρκάδα, λέει ιστορίες και φυτεύει. Είναι σοβαρός μα λέει αστεία, θυμώνει με τα παιδιά του όταν κάνουν φασαρία την ώρα που εκείνος κοιμάται. Η κα Αλεξάνδρα είναι λίγο πιο νέα, πηγαίνει βόλτα με τα παιδιά της κι επισκέπτεται φίλους. Μαγειρεύει, και φροντίζει τα παιδιά. Είναι ήσυχη, καλή, παίζει με τα κορίτσια της κούκλες. Ο παππούς της οικογένειας, ο κύριος Παναγιώτης, 70 χρονών, είχε ένα μαγαζάκι αλλά τώρα βοηθά το γιο του, του αρέσει να μαγειρεύει και να λέει παραμύθια στα εγγόνια του. Είναι γλυκός, γελαστός και καλός. Η γιαγιά, η κυρία Διονυσία, 70 χρόνων, πλέκει, μαζεύει χόρτα και πηγαίνει στην εκκλησία. Είναι καλή, γλυκειά και χαρούμενη. Τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο. Ο μεγάλος γιος, ο Χρίστος, είναι 15 χρονών και πάει στο Γυμνάσιο. Κάνει ποδήλατο, και τρέξιμο με φίλους, παίζει μπάλα με τα αδέρφια του. Είναι καλός, αστείος, έχει πολλούς φίλους. Το δεύτερο αγόρι, ο Παναγιώτης, 5 χρονών, πηγαίνει νηπιαγωγείο, παίζει μπάλα και κάνει ποδήλατο, τρέχει, ακούει παραμύθια από τον παππού. Είναι καλός, ήσυχος, χωρατατζής και περαχτήρι. Το κορίτσι, η Νεκταρία, 15 χρόνων παίζει με τις κούκλες, μήλα με τα αδέρφια της, βοηθά τη μαμά της και διαβάζει βιβλία. Της αρέσουν τα λουλούδια, είναι ρομαντική, ήσυχη και σοβαρή. Το άλλο κορίτσι, η Διονυσία, 7 χρόνων πηγαίνει Α’ Δημοτικού, μαζεύει λουλούδια, κάνει ποδήλατο, παίζει με τις κούκλες και τους φορά φουστάνια. Είναι ήσυχη, αστεία, γελαστή, καλή, υπάκουη και βοηθά τους άλλους.
Συνεχίζω με ερωτήσεις-κλειδιά όπως :
¨Πώς ζεσταίνονται;¨. ¨Πώς φωτίζονται;¨ ¨Πώς μαγειρεύουν;¨ ¨Τι είδους ενέργεια χρησιμοποιούν; ¨Πώς επικοινωνούν;¨ ¨Πώς μετακινούνται;¨ ¨Πώς διασκεδάζουν;¨ Τα παιδιά κάνουν υποθέσεις και συνδυάζουν την υπάρχουσα γνώση τους με την φαντασία τους προκειμένου να απαντήσουν. Βέβαια σε αυτή την ηλικία τα παιδιά δεν έχουν πολλές υπάρχουσες γνώσεις πάνω στο θέμα, γι’ αυτό έχω κάνει την έρευνά μου πριν ξεκινήσω το θέμα και έχω φροντίσει να υπάρχουν στην τάξη παλιά αντικείμενα, βιβλία και φωτογραφικό υλικό για τα τοπικά έθιμα, την καθημερινή ζωή, τα παραδοσιακά επαγγέλματα και ασχολίες για να ανατρέχουν όποτε διαπιστώσουν ότι χρειάζονται να βρουν νέες πληροφορίες. Παράλληλα υπάρχουν διάφορα σχετικά αντικείμενα και υλικά για να δημιουργήσουν με αφορμή όσα ακούνε. Υπάρχουν για παράδειγμα λάμπες πετρελαίου για να τις ζωγραφίσουν, παλιά μαγειρικά σκεύη για να εκτελέσουν μία παραδοσιακή συνταγή της γιαγιάς του Κώστα. ¨Πώς μπορούμε να μάθουμε περισσότερα;¨ τους ρωτώ. Να βρούμε κι άλλα βιβλία σχετικά με την Αίγινα, να δούμε φωτογραφίες που θα φέρουν τα παιδιά από τους παππούδες τους, να καλέσουμε έναν γνωστό ηλικιωμένο για να του απευθύνουμε ερωτήσεις. Μία γνωστή κυρία είναι πολύ πρόθυμη να απαντήσει στις ερωτήσεις των παιδιών και μάλιστα τα καλεί
να την επισκεφθούν στο σπίτι της, για να δουν με τα ίδια τους τα μάτια πώς ήταν ένα σπίτι πριν από πολλά χρόνια, αφού διατηρεί το σπίτι της σχεδόν σε εκείνη την κατάσταση, με το τζάκι, τα ταψιά, το σίδερο με κάρβουνα, τις θήκες για τα πιάτα φτιαγμένες από κουβαρίστρες και το παραδοσιακό κέντημα, το κοπανέλι.
Γυρνώντας στο νηπιαγωγείο συμφωνούμε να φτιάξουμε ένα άλμπουμ με τις φωτογραφίες από την επίσκεψή μας, περιγράφοντας τι είδαμε και τι μάθαμε.
Τρίτο επεισόδιο
¨Πώς είναι άραγε μία συνηθισμένη μέρα της οικογένειας του κυρ Βασίλη;¨ Τα παιδιά σε ομάδες συζητούν και μας ανακοινώνουν με τους αντιπροσώπους τους τις ιδέες τους. Φτιάχνουμε μια ιστορία που συνδυάζει τις ιδέες όλων των ομάδων και τους ζητώ να διαλέξουν ένα ρόλο και να ζωντανέψουν μία ημέρα της οικογένειας. Πράγματι ζωντανεύουν μία μέρα συνηθισμένη, όπου ο πατέρας ψαρεύει, η μητέρα μαγειρεύει, η γιαγιά θέλει να πάει να μαζέψει χόρτα. Τα παιδιά γυρίζουν από το σχολείο και ο παππούς τα υποδέχεται κοντά στο τζάκι. Αποφασίζουν να πάνε οι άντρες για ψάρεμα και οι γυναίκες της οικογένειας να μαζέψουν χόρτα και λουλούδια στην εξοχή κοντά στη θάλασσα. Τα παιδιά βιώνουν κάποιες καταστάσεις που είτε γνωρίζουν και τις προβάλλουν μέσα από το προσωπείο του ρόλου τους είτε είναι νέες για αυτά.
Τέταρτο επεισόδιο
Με δική μου πρωτοβουλία εισάγω ένα κρίσιμο γεγονός , που είναι ένα ταξίδι στο μέλλον, ώστε τα παιδιά να βιώσουν τις αλλαγές που έγιναν περνώντας από το χτες στο σήμερα.
¨Φανταστείτε ότι το αγόρι της οικογένειας πέφτει για ύπνο και ονειρεύεται ότι ταξιδεύει στο μέλλον και φτάνει στο σήμερα. Βρίσκεται σε ένα σύγχρονο σπίτι και οι απορίες του είναι πολλές σχετικά με όσες αλλαγές βλέπει. ¨Τι αλλαγές υπάρχουν σήμερα σε σχέση με τον παλιό καιρό; Πώς έχει αλλάξει η ζωή; Ο πατέρας της οικογένειας ακόμα ψαρεύει προκειμένου να ζήσει την οικογένειά του; Καλλιεργούν ακόμη; Χρησιμοποιούν λάμπα πετρελαίου; Και συνεχίζω τις ερωτήσεις προκειμένου να διευκολύνω τον προβληματισμό των παιδιών και τη διεξαγωγή συμπερασμάτων. Παράλληλα υπάρχουν διαθέσιμες εικόνες με παλιά και νέα αντικείμενα του σπιτιού, με παλιά και σύγχρονα επαγγέλματα και ασχολίες για να τις ταξινομήσουν και γενικότερα, να κάνουν κάποιες δραστηριότητες προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα τις διαφορές μεταξύ του παλιού καιρού και του σήμερα.
Ξαφνικά, ενώ το όνειρο του παιδιού συνεχίζεται, γίνεται διακοπή ρεύματος. ¨Τι συμβαίνει;¨, ¨Τι σταματά να δουλεύει στο σπίτι;¨, ¨Πότε ήταν καλύτερα τότε ή τώρα;¨ Οι ομάδες συζητούν σχετικά με τα θετικά και τα αρνητικά του παλιού καιρού και της σημερινής ζωής.
¨Τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να ζούμε και να απολαμβάνουμε τα καλά της σύγχρονης τεχνολογίας χωρίς το φόβο ότι θα μας λείψουν κάποια στιγμή;’ Φτιάχνουμε μία λίστα εστιάζοντας στην ορθολογική χρήση της ενέργειας, όπως να μη σπαταλάμε το νερό γιατί υπάρχει έλλειψη νερού και ακόμη εστιάζοντας στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως τη χρήση του ήλιου ή του αέρα για να παράγουμε ενέργεια. H επίσκεψή μας στον παλιό ανεμόμυλο, βοήθησε τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν ότι «παλιά χρησιμοποιούσαν τη δύναμη του αέρα για να αλέσουν το σιτάρι». ¨Μήπως μπορούμε να κάνουμε και σήμερα κάτι παρόμοιο;¨ Η συζήτησή μας αυτή καταλήγει στην καταγραφή μίας λίστας πραγμάτων που ¨μπορώ να κάνω¨ και μίας λίστας πραγμάτων που ¨δεν πρέπει να κάνω¨ για το περιβάλλον, όπως τα αντιλαμβάνονται τα παιδιά.
Πέμπτο επεισόδιο
¨Τι λέτε να καλέσουμε τους γονείς και να τους παρουσιάσουμε όσα κάναμε αυτό τον καιρό;¨ Τα παιδιά ενθουσιάζονται στην ιδέα ότι θα μάθουν στους γονείς τους τα νέα πράγματα που εκείνα έμαθαν. Τα παιδιά παίζουν μια καθημερινή σκηνή από τη ζωή της οικογένειας, η μητέρα σιδερώνει με το σίδερο με τα κάρβουνα, ο παππούς ανακατεύει το φαγητό μέσα στο χάλκινο ταψί πάνω στο τζάκι. Τα παιδιά έρχονται από το σχολείο και το μικρό αγόρι γέρνει να ξεκουραστεί. Ονειρεύεται πως ξυπνά στο σπίτι του, μόνο που έχει γίνει ένα σύγχρονο σπίτι. Υπάρχει τηλέφωνο, το φως ανάβει με το πάτημα ενός διακόπτη, η μαμά αντί να κεντά βλέπει τηλεόραση και ξεφυλλίζει περιοδικά, ο μπαμπάς δουλεύει σερβιτόρος σε ένα εστιατόριο στην Αίγινα. Ξαφνικά κόβεται το ρεύμα και τα πάντα σταματούν να δουλεύουν. Το παιδί παραξενεύεται και με το διάλογο που έχει με τους άλλους φαίνονται οι διαφορές του χθες και του σήμερα. Το παιδί ξυπνά και η ιστορία τελειώνει αφήνοντας έναν προβληματισμό σε όσους την παρακολούθησαν. Τα παιδιά όμως έχουν καταλήξει σε κάποιες αποφάσεις σχετικά με το τι πρέπει και τι δε πρέπει να κάνουν και συμβουλεύουν τους γονείς τους. Διαβάζω στους γονείς τον κατάλογο που έχουμε γράψει με τα παιδιά και συνεχίζει συζήτηση μαζί τους.
Τα παιδιά έχουν εκθέσει την αφίσα με τα όσα έμαθαν, το φωτογραφικό άλμπουμ και τα έργα που δημιούργησαν κατά τη διάρκεια του θέματος.
Την άλλη μέρα όταν έρχονται στο σχολείο τους λέω: ¨Ξεχάσαμε να απαντήσουμε στο γράμμα του κυρ-Θόδωρου και της κυρα-Μαρίας. ¨Θα θέλατε να τους γράψουμε ένα γράμμα;¨, ρωτώ τα παιδιά. Με μεγάλη χαρά ανταποκρίνονται στην πρόταση. ¨Ποιες αλλαγές θα τους περιγράψουμε;¨. Τους καλώ να κάνουμε ένα νοητό ταξίδι από την αρχή ως το τέλος του θέματος. Λένε ό,τι θεωρούν σημαντικό και το καταγράφω. ¨Τι λέτε για αυτές τις αλλαγές;¨ Οι απαντήσεις τους ποικίλλουν και αποφασίζουμε να τις καταγράψουμε όλες στο γράμμα ονομαστικά. Είναι ένας τρόπος να αξιολογηθεί το τι έμαθαν τα παιδιά, πώς ένιωσαν και τι συμπεράσματα έβγαλαν. Στο τέλος γράφω το γράμμα όπως μου το λένε, φροντίζοντας βέβαια να ανταποκρίνεται σε όσα σημαντικά έχουν ήδη αναφέρει.
ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΜΑΤΟΣ «Η Αίγινα Χθες Και Σήμερα»
Επεισόδια ιστορίας
Ερωτήσεις-κλειδιά
Πιθανές δραστηριότητες
Οργά-νωση
Στόχοι Π.Ε-Αναλ. Προγρ.
Υλικά / Πηγές
Α.
ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ -
Η ΠΑΛΙΑ ΑΙΓΙΝΑ
1. Πώς ήταν η Αίγινα όταν οι παππούδες σας και οι γιαγιάδες σας ήταν παιδιά;
Ανάγνωση του γράμματος ως ερέθισμα για συζήτηση. Συζήτηση με παιδιά για διάγνωση των όσων ήδη γνωρίζουν
Τάξη
Να συμμετάσχουν σε συζήτηση με αφορμή ένα γράμμα.
Να μοιραστούν με τους άλλους όσα γνωρίζουν για το θέμα
Γράμμα, φάκελος, γραμματόσημα
2. Τι έτρωγαν;
Φυτεύουμε κήπο
Τάξη
Να αναπτύξουν την ικανότητα του φυτέματος και της φροντίδας ενός φυτού
Σπόροι, χώμα, μικρά φυτά, νερό, σκαλιστήρια, κοπριά
3. Πώς ήταν τα σπίτια;
Συζήτηση σε ομάδες
Ομάδες
Να συζητήσουν και να ακούσουν τους άλλους
Χαρτί, μολύβι
4. Τι θα λέγατε να φτιάξουμε σπίτια όπως ήταν εκείνο τον καιρό;
Ατομική κατασκευή-ζωγραφική σπιτιού. Τοποθέτηση στο ταμπλώ
Άτομα
Να ερευνήσουν
Να παρατηρήσουν, να απεικονίσουν τις ιδέες τους, να συγκρίνουν
Χαρτόνι συσκευασίας, τέμπερες, πινέλα, κόλα ή πινέζες ή καρφί-τσες
5. Τι ζώα υπήρχαν;
Συζήτηση σε ομάδες. Ταξινόμηση ζώων σε αυτά του αέρα-γης-θάλασσας. Κατασκευή ζώων. Τοποθέτηση στο ταμπλώ
Ομάδες
Να ανταλλάξουν γνώσεις, να ταξινομήσουν, να κατασκευά-σουν
Χαρτί, μολύβι.
Χαρτόνιαχρώματα, φλούδια από φιστίκια Αιγίνης, ζελατίνεςσύρμα πίπας, βαμβάκι, οδοντο-
γλυφίδες.κ.α
6. Τι φυτά υπήρχαν;
Συζήτηση σε ομάδες. Κατασκευή φυτών. Τοποθέτηση.
Ομάδες
Να εκφράσουν τις υποθέσεις τους και τις γνώσεις τους, να ερευνήσουν
Χαρτί, μολύβι.
Πλαστελίνες, γκοφρέ χαρτί, κ.α
7.Τι άλλα στοιχεία υπάρχουν στο τοπίο μας;
Συζήτηση σε ομάδες. Κατασκευή άλλων στοιχείων πχ βουνά, ήλιος, σύννεφα κ.α
Ομάδες
Να συνθέσουν μία εικόνα
Χαρτί, μολύβι
Φελιζόλ, τέμπερες, γκοφρέ, πινέλα κ.α
8. Πώς μπορούμε να μάθουμε αν αυτά που συζητήσαμε είναι πραγματικά;
Προτάσεις παιδιών για σύγκριση του μοντέλου με το αληθινό. Προκύπτουν επισκέψεις προς και από. Λίστα ερωτήσεων
Τάξη
Ομάδες
Να προτείνουν, να συγκρίνουν
Να επισκεφτούν και να παρατηρήσουν, να ετοιμάσουν ερωτήσεις και να τις απευθύνουν
Χαρτί, μολύβι
Β.
ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ
1.Ποιοι ζουν σ’αυτό το όμορφο τοπίο που φτιάξαμε;
Καταιγισμός ιδεών. Καταγραφή τους
Τάξη
Να εκφράσουν τις ιδέες τους
Να συνδέσουν τον προφορικό με το γραπτό λόγο
Χαρτί, μολύβι
2. Με τι ασχολούνται καθημερινά; Τι επαγγέλματα κάνουν;
Συζητούν για τις ασχολίες, για τον τρόπο παραγωγής αγαθών, για τα παραδοσιακά επαγγέλματα
Ταξινομούν εικόνες με παλιές και σύγχρονες ασχολίες και επαγγέλματα
Φτιάχνουν πήλινα κανάτια
Ομάδες
Να κατανοήσουν τον κόπο για την παραγωγή αγαθών. Να γνωρίσουν τα παραδοσιακά επαγγέλματα. Να φτιάξουν με πηλό
Βιβλία, εικόνες, συνεντεύξεις
Εικόνες, πηλός
3. Φτιάξτε μία οικογένεια. Ποιοι την αποτελούν; Φτιάξτε μία φιγούρα για τον κάθε χαρακτήρα και να την τοποθετήστε τις σε κάποιο σημείο του τοπίου
Τα παιδιά αποφασίζουν για τα μέλη της οικογένειας. Συζήτηση για την έννοια της προοπτικής και τις διαστάσεις των ηρώων (μέγεθος Α4 για όρθιο άνθρωπο)
Ομάδες
Να αποφασίσουν. Να αναλάβουν ένα έργο ως ομάδα
Να κατασκευά-σουν μια φιγούρα με βάση δοσμένη κλίμακα
Χαρτόνια ψαλίδια, κομμάτια από μαλλιά πλεξίμα-τος και από υφάσμα-τα, κουμπιά κ.α
4. Δώστε σε κάθε πρόσωπο όνομα, ηλικία, ασχολία, ενδιαφέροντα, 3 λέξεις για το χαρακτήρα του
Κατά ομάδα αναλαμβάνουν από ένα χαρακτήρα και τον ζωντανεύουν. Η νηπιαγωγός καταγράφει τις ιδέες.
Ομάδες
Να φτιάξουν ένα βιογραφικό
Να συνδέσουν τον γραπτό με τον προφορικό λόγο
Χαρτιά, μολύβια
5. Πώς ζεσταίνονται;
Τα παιδιά κάνουν διάφορες υποθέσεις που κατόπιν θα δοκιμάσουν την ορθότητά τους
Φτιάχνουν ένα τζάκι με κολλάζ
Τάξη
Ομάδες
Να υποθέσουν και να ελέγξουν για την ορθότητα των υποθέσεών τους. Να φτιάξουν με την τεχνική κολλάζ ένα τζάκι
Φωτογραφίες με τζάκια, βιβλία σχετικά με την Αίγινα.
Χαρτιά διάφορα, κόλλες, ψαλίδια
6. Πώς φωτίζονται;
Συνεχίζουν να συνδυάζουν τις υπάρχουσες γνώσεις με τη φαντασία. Ζωγραφίζουν λάμπες
Τάξη
Ζευγά-ρια
Να συνδυάσουν τη γνώση με τη φαντασία
Φωτογραφίες με λυχνάρια λάμπες λαδιού & πετρε-λαίου
7. Πώς μαγειρεύουν;
Υποθέτουν, αργότερα θα δοκιμάσουν και θα βγάλουν συμπέρα-σμα. Μαγειρεύουν
Ομάδες
Να βγάζουν συμπεράσματα να εκτελέσουν μια συνταγή της γιαγιάς
Φωτογραφίες με μαγειρικά σκεύη, σκεύη, συνταγή,υλικά
8. Πώς επικοινωνούν;
Αναφορά σε γράμματα, ταχυδρομεία. Αφορμή για θεατρικό παιχνίδι.
Τάξη
Να κατανοήσουν ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιού-σαν το γραπτό λόγο ως ένα τρόπο επικοινωνίας
Γράμμα-τα , κάρτες, γραμμα-τόσημα, τσάντα και καπέλο ταχ/μου
9. Πώς μετακινούνται;
Αναφορά σε άμαξες, γαϊδουράκια, καράβια
Παιχνίδι «Οι άμαξες». Ταξινο-μούν εικόνες με παλιά & σύγχρονα μέσα μεταφοράς
Τάξη
Ομάδες
Να γνωρίσουν τα παραδοσιακά μέσα μεταφοράς
Σχετικές φωτογρα-φίες
10. Πώς διασκεδάζουν;
Μιλούν για τις μεγάλες γιορτές και τα έθιμα. Δραματοποίηση ενός εθίμου
Ομάδες
Να γνωρίσουν τα έθιμα του τόπου τους και να τα βιώσουν
Βιβλία με τοπικά έθιμα, αντικείμε-να κ.α
11. Πώς μπορούμε να μάθουμε περισσότερα;
Πρόσκληση κάποιου ηλικιωμένου για να τον ρωτήσουν και να συζητήσουν. Επίσκεψη σε κάποιο σπίτι παλιό
Δημιουργία φωτο-άλμπουμ
Ομάδες.
Τάξη
Να μάθουν να ετοιμάζουν ερωτήσεις και να τις εκφράζουν. Να έχουν άμεση επαφή με το θέμα μελέτης Να αναθεωρή-σουν
Χαρτιά, μολύβια, φωτογραφική μηχανή
Χαρτόνιακόλλες, ψαλίδια
Γ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙ-ΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΙΓΙΝΑ ΤΑ ΠΑΛΙΑ ΧΡΟΝΙΑ
1. Πώς είναι άραγε μία συνηθισμένη μέρα της οικογένειας;
Φαντάζονται μια ημέρα της οικογένειας. Καταγραφή ιδεών από νηπιαγωγό
Ομάδες
Να διαμορφώσουν μία κατάσταση
Χαρτί, μολύβι
2. Τι θα λέγατε να γίνετε εσείς τα μέλη της οικογένειας και να ζήσετε μια μέρα όπως τη ζει η οικογένεια που φτιάξατε;
Συζητούν για τις ασχολίες των
μελών της οικογέ-νειας.
Τα παιδιά μπαίνουν σε ρόλους και δραματοποιούν μία ημέρα της οικογένειας
Τάξη
Να βιώσουν μία άλλη πραγματικότη-τα από αυτή που ζουν
Παλιά αξεσου-άρ,
εικόνες καθημερινής ζωής
Ρούχα, αξεσου-
άρ
Δ. ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ
1.Φανταστείτε ότι το αγόρι της οικογένειας αποκοιμάται και ονειρεύεται ότι ταξιδεύει στο μέλλον και φτάνει σε ένα σύγχρονο σπίτι.
Κατευθυνόμενος αυτοσχεδιασμός. Ένα παιδί μπαίνει στο ρόλο του αγοριού και παίζει τη σκηνή. Συζητούν για το τι διαφορετικό θα δει στο σπίτι αυτό.
Ταξινομούν εικόνες με παλιά και νέα αντικείμενα
Τάξη
Ομάδες
Να συζητήσουν και να κατανοήσουν τις διαφορές του χθες με το σήμερα στον οικιακό εξοπλισμό
Εικόνες με παλιά και νέα αντικείμενα του σπιτιού
2. Τι αλλαγές υπάρχουν γενικά σήμερα από τον παλιό καιρό στον τρόπο που ζούμε;
Συζητάμε για τα πράγματα που υπάρχουν σήμερα στο σπίτι σε σχέση με ό,τι υπήρχε παλιά. Τα νέα επαγγέλματα κ.α
Ομάδες
Να συζητήσουν και να κατανοήσουν τις διαφορές του σήμερα από το χθες στον τρόπο ζωής
Εικόνες με ασχολίες και επαγγέλ-
ματα του χθες&του σήμερα
3. Ξαφνικά, ενώ το όνειρο του παιδιού συνεχίζεται, γίνεται διακοπή ρεύματος. Τι συμβαίνει; Τι σταματά να δουλεύει στο σπίτι;
Τα παιδιά διατυπώνουν τις σκέψεις τους και συζητούν.
Κόβουν και κολλούν εικόνες ηλεκτρικών συσκευών σε σχε-διασμένο σε χαρτόνι σπίτι με τα δωμάτιά του
Τάξη
Ομάδες
Να διατυπώ-σουν τις σκέψεις τους και να συζητήσουν Να συνειδητοποιήσουν τις αυξα-νόμενες ανάγκες σε ενέργεια και ότι αυτή δεν είναι ατελείωτη
Φυλλά-δια με ηλεκτρι-κά είδη, ψαλίδια, κόλλες, σχέδιο σπιτιού
4. Πότε ήταν καλύτερα τότε ή σήμερα;
Σε δύο ομάδες συζητούν για τα υπέρ και τα κατά της σύγχρονης ζωής
Δύο ομάδες
Να μάθουν να επιχειρηματολογούν
Χαρτί, μολύβι
5. Τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να χαιρόμαστε τα καλά της σύγχρονης τεχνολογίας χωρίς το φόβο μήπως τελει-
ώσουν;
Ταξινομούν εικόνες που δείχνουν ενέργειες φιλικές και μη φιλικές προς το περιβάλλον
Ομάδες
Να μάθουν να δρουν φιλικά προς το περιβάλλον
Εικόνες
6. Θέλετε να επισκεφθούμε έναν παλιό ανε-μόμυλο; Γιατί τον χρησιμο-ποιούσαν παλιά οι άνθρωποι;
7. Μπορούμε
σήμερα να κάνουμε κάτι παρόμοιο;
Επισκέπτονται τον ανεμόμυλο και βλέπουν πώς είναι. Τον σχεδιάζουν. Αφόρμηση για προβληματισμό σχετικά με την αξιοποίηση της δύναμης του αέρα
Τάξη
Να μάθουν για τα θετικά της χρήσης της αιολικής ενέργειας
Εικόνες ανεμόμυ-λων Χαρτιά, χρώματα
Ε. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΟΝΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΦΟΡΕΩΝ – ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ
1.Τι λέτε να καλέσουμε τους γονείς και να τους παρουσιάσου-με όσα κάναμε αυτό τον καιρό;
2. Θα θέλατε να απαντή-σουμε στο γράμμα;
3.Ποιες αλλα-γές θα τους περιγράψουμε;
4. Τι λέτε για αυτές τις αλλαγές;
Προετοιμάζουν προσκλήσεις και την παρουσίαση με ένα δρώμενο
Φτιάχνουν αφίσες με όσα έμαθαν
Εκθέτουν τις φωτογραφίες και ό,τι δημιούργησαν
Κάνουν ένα νοητό ταξίδι από την αρχή ως το τέλος του θέματος και λένε ό,τι θεωρούν σημαντικό
Ομάδες
Τάξη
Τάξη
Να μάθουν πώς γράφεται μία πρόσκληση, πώς να παρουσιάσουν τη δουλειά τους
Να αναθεωρήσουν όσα έμαθαν και τον τρόπο που τα έμαθαν
Χαρτιά, μολύβια Χαρτόνια
χρώματα, κόλλες, ψαλίδια, παλιά αξεσου-
άρ κ.α
Χαρτί, μολύβι, γραμμα-τόσημα, φάκελο
Είναι ένα νηπιαγωγείο ευρύχωρο και ευήλιο με σκηνή για παραστάσεις. Βρίσκεται στους Αγίους, στο βόρειο τμήμα της Αίγινας και φέτος έχω 12 μαθητές. Το τοπίο εμπνέει για μια ιστορική αναδρομή, αφού στο διάβα σου συναντάς παλιούς μύλους, παλιά αρχοντικά, αναβάτες ποδηλάτων, άμαξες, παλιά κτίρια, κτήματα και παλιές εκκλησίες. Τι πιο ωραίο άλλωστε για τα παιδιά που ξεκινούν τώρα την επίσημη θητεία τους στη μάθηση, να γνωρίσουν το περιβάλλον τους, την ιστορία του τόπου τους, ώστε να τον αγαπήσουν και να τον προστατεύσουν. Επίσης, στόχος του προγράμματος στα πλαίσια της Π.Ε είναι να γνωρίσουν τους παραδοσιακούς τρόπους παραγωγής αγαθών, να εκτιμήσουν τον ανθρώπινο κόπο που απαιτείται και την ενέργεια που δαπανάται κατά τη διάρκεια της όλης διαδικασίας από την παραγωγή μέχρι την κατανάλωση των προϊόντων. Ίσως με αυτό τον τρόπο καλλιεργηθεί μία υπεύθυνη στάση των αυριανών καταναλωτών, που δεν θα επιλέγουν να υπερκαταναλώνουν, αλλά αντίθετα θα συμβάλλουν στην ανακύκλωση των υλικών και στη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ήπιων μορφών ενέργειας). Που θα βρίσκουν λύσεις προς την κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης, μίας ανάπτυξης που επιτρέπει στις σύγχρονες γενιές να απολαύσουν χωρίς να στερήσουν τίποτα από τις επερχόμενες γενιές.
Πράγματι, στο τέλος του προγράμματος, τα παιδιά συνειδητοποίησαν το χρόνο και τον κόπο που απαιτεί η παραγωγή αγαθών, ιδιαίτερα τον παλιό καιρό, που οι μηχανές ήταν ανύπαρκτες. Συγχρόνως, συνειδητοποίησαν ότι οι πηγές ενέργειας δεν είναι ατελείωτες και άρα πρέπει να τις χρησιμοποιούμε με προσοχή. Ακόμη, ότι μπορούμε να χρησιμοποιούμε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως τον άνεμο, ή τον ήλιο και ακόμα ότι μπορούμε να επαναχρησιμοποιήσουμε ή και να ανακυκλώσουμε κάποια υλικά. Τα παιδιά που συμμετείχαν στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, ένιωσαν υπεύθυνα για ένα καλύτερο μέλλον και πήραν αποφάσεις για αυτό. Έτσι, αποφάσισαν να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους στο σπίτι και στο σχολείο. Με άλλα λόγια, να σβήνουν το φως όταν βγαίνουν από ένα χώρο, να μην αφήνουν τη βρύση ανοιχτή, να μην πετούν τα χαρτιά και το γυαλί που ανακυκλώνονται, να μην χρησιμοποιούν προϊόντα μιας χρήσης και να είναι σωστοί καταναλωτές. Για να πείσουν τους γονείς τους για όλα αυτά, τους κάλεσαν να τους παρουσιάσουν την δραματοποίηση της ιστορίας τους, να τους παρουσιάσουν τη λίστα με τις φιλικές συμπεριφορές προς το περιβάλλον, όπως να αντικαταστήσουν τις συμβατές λάμπες με φθορίου, να χρησιμοποιούν ηλιακούς συλλέκτες κ.α
Οι επισκέψεις άρεσαν πολύ στα παιδιά, το σχολείο άνοιξε προς την κοινότητα και η κοινότητα μοιράστηκε με τα παιδιά την ίδια χαρά. Η κυρία που μας φιλοξένησε στο σπίτι της γνώριζε κάποια στοιχεία για τους γονείς των παιδιών όταν αυτοί ήταν παιδιά και ήταν μια όμορφη σύνδεση των γενιών.
Ένας σημαντικός παράγοντας της επιτυχίας σε αυτό το πρόγραμμα, ήταν η συνεργασία με τους γονείς. Από την αρχή, επιδίωξα την εμπλοκή των γονιών στην καθημερινή ζωή του νηπιαγωγείου. Τους ενημέρωνα για τα προβλήματα ή τις ανάγκες της καθημερινής ζωής. Ανέλαβαν να ψήσουν το ψωμί που ζυμώσαμε, να μας συνοδεύσουν στις εξόδους μας, να μας βοηθήσουν στο φύτεμα.
Πρώτο επεισοδιο
Είναι μέσα Οκτωβρίου. Έχω γνωριστεί με τα παιδιά και πιστεύω ότι μπορούν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις ενός προγράμματος που βασίζεται στις αρχές της Ιστοριογραμμής. Μία ενδιαφέρουσα εκκίνηση είναι ένα γράμμα που φτάνει στο νηπιαγωγείο από ένα ηλικιωμένο πια ζευγάρι, το οποίο ζούσε στην Αίγινα πριν από 50 περίπου χρόνια, πριν μετακομίσει στον Πειραιά. Περιγράφουν κάπως τη ζωή τους εκείνα τα χρόνια, πώς ήταν το τοπίο, ποια μέσα μεταφοράς χρησιμοποιούσαν, βάζοντας στο κλίμα εκείνης της εποχής τα παιδιά, αφήνοντας όμως πολλά στοιχεία να συμπληρώσουν με τη φαντασία τους και τις γνώσεις τους. Τέλος, παρακαλούν τα παιδιά να απαντήσουν με ένα γράμμα, με τη βοήθεια της νηπιαγωγού τους, και να τους πληροφορήσουν για τις αλλαγές που έγιναν όλα αυτά τα χρόνια, γιατί θέλουν να ξαναγυρίσουν στον τόπο τους για να ζήσουν τα τελευταία χρόνια της ζωής τους.
Το γράμμα αυτό γίνεται μια πολύ καλή αφορμή για συζήτηση και ξεκινώ με ερωτήσεις προκειμένου να εκμαιεύσω ό,τι σχετικό γνωρίζουν τα παιδιά.
¨Πώς ήταν η Αίγινα όταν οι παππούδες σας και οι γιαγιάδες σας ήταν παιδιά;¨ Τα παιδιά μιλούν για τα χωματένια δρομάκια που διάβαιναν με τα πόδια ή πάνω στα γαϊδουράκια. Περιγράφουν τα σπίτια με τις αυλές και τα ζώα, τα χωράφια, τα δέντρα, τα λουλούδια, τις φωνές των παιδιών. Στην ερώτηση ¨Τι έτρωγαν;¨ τα παιδιά μιλούν για τις καλλιέργειες των κήπων για να εξασφαλίζουν την τροφή τους, το μεγάλωμα ζώων για να ικανοποιούν τις ανάγκες τους για κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα. Ρωτούν τους παππούδες τους ή όποιον ηλικιωμένο άνθρωπο έχουν στο κοντινό τους περιβάλλον και φέρνουν πρόσθετες πληροφορίες για τη ζωή τότε. ¨Θέλετε να γίνουμε αγρότες όπως οι παππούδες μας και να φυτέψουμε λαχανικά;¨
Ζητάμε τη βοήθεια των γονιών και μία μητέρα προθυμοποιείται να μας βοηθήσει ενεργά στο φύτεμα. Αγοράζουμε σπόρους και μικρά φυτά και η δουλειά ξεκινά.
Τα παιδιά αναλαμβάνουν να ποτίζουν ανά δύο τον κήπο και στο τέλος φτιάχνουμε μια ωραία σαλάτα με τα μαρούλια μας και τον άνιθο, που απολαμβάνουμε πολύ.
Στην επόμενη ερώτηση ¨Πώς ήταν τα σπίτια;¨ παρουσιάζουν στοιχεία που γνωρίζουν από επισκέψεις τους στη χώρα της Αίγινας, όπου τα σπίτια είναι παλιά και διατηρούν τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά, είναι δίπατα, έχουν στέγες με κεραμίδια, χρωματιστά πορτοπαράθυρα και είναι δίπλα το ένα στο άλλο. ¨Τι θα λέγατε να φτιάξουμε σπίτια όπως ήταν εκείνο τον καιρό;¨. Η πρότασή μου αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερο ενθουσιασμό. Τους ζητώ να σχεδιάσουν ατομικά ένα σπίτι πάνω σε χοντρό χαρτόνι από συσκευασίες και κατόπιν το ζωγραφίζουν με πινέλο και πλαστικό χρώμα στο καβαλέτο. Έχουμε μιλήσει για το μέγεθος των σπιτιών, για την προοπτική τους στο χώρο και αποφασίζουμε να τα τοποθετήσουμε στο πίσω μέρος της σκηνής, όπου έχω απλώσει χαρτί μέτρου και έχω βάλει στο πάνω μέρος ένα γαλάζιο πανί που παριστάνει τον ουρανό, υπάρχει η γραμμή του ορίζοντα και στο κάτω μέρος έχω τοποθετήσει μπλε χαρτί γκοφρέ που παριστάνει τη θάλασσα, το λιμάνι της Αίγινας.
¨Τι ζώα υπήρχαν;¨ ρωτώ τα παιδιά. Αυτά συζητούν σε τρεις ομάδες και ανακοινώνουν στους υπόλοιπους τις ιδέες τους και τις σκέψεις τους. Η μία ομάδα συμπληρώνει την άλλη και συμφωνούν να φτιάξουν τα ζώα που υπάρχουν στον αέρα, στη γη και στο νερό ανά ομάδα αντίστοιχα. Τα παιδιά φτιάχνουν με βαμβάκι και χαρτί πρόβατα. Φτιάχνουν ψάρια με χαρτόνι και φιστίκια Αιγίνης ή σελοφάν και σύρμα πίπας ή με εφημερίδα και χρώματα δίνουν όγκο στα ψάρια τους. Φτιάχνουν διάφορα ζωάκια, όπως γάτες, σκύλους, κότες, ποντίκια, γαλοπούλες και κατσίκια με πλαστελίνη, φτερά, οδοντογλυφίδες, σπιρτόξυλα κ.α Ζωγραφίζουν υπέροχα πουλιά, όπως γλάρους και τα τοποθετούν είτε στον αέρα, είτε στην επιφάνεια της θάλασσας.
Στην ερώτηση «Τι φυτά υπήρχαν;» μιλούν για παπαρούνες, τριαντάφυλλα, αγριολούλουδα, δέντρα με φρούτα, ελιές, φιστικιές κ.α Φτιάχνουν δέντρα και λουλούδια. Τους ζητώ να παρατηρήσουν το σκηνικό και να προτείνουν άλλα στοιχεία που θα μπορούσαν να προσθέσουν. Έτσι μπαίνουν τα φυσικά στοιχεία, όπως ήλιος, σύννεφα, βουνά. Ο ήλιος φτιάχνεται από φελιζόλ και ζωγραφίζεται σε όμορφους τόνους του κίτρινου και πορτοκαλί. Τα βουνά φτιάχνονται από γκοφρέ χαρτί σε χρώμα καφέ, αφού το τοπίο έχει τοποθετηθεί σε χρόνο φθινοπώρου.
Στο τέλος του πρώτου επεισοδίου πραγματοποιήσαμε κάποιες επισκέψεις, ώστε τα παιδιά να έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν προσεκτικά και να ερευνήσουν στοιχεία του παρελθόντος, όπως ένα ερειπωμένο εργαστήρι κεραμικής, όπου έφτιαχναν κάποτε τα φημισμένα Αιγινίτικα κανάτια, ένα ερειπωμένο ανεμόμυλο, όπου μέσα από την υποβολή ερωτήσεων-κλειδιών, τα παιδιά ανακάλυψαν τη χρήση του ανέμου ως μία πηγή ενέργειας. Επίσης, επισκεφτήκαμε στοιχεία του σήμερα, όπως μία φάρμα, όπου ένας ηλικιωμένος καλλιεργούσε ντομάτες και πατάτες και μεγάλωνε γαλοπούλες, κότες και κουνέλια. Τότε συνειδητοποίησα την αξία της σύγκρισης του μοντέλου με το αληθινό και μάλιστα αυτό μπορεί να γίνει όχι μόνο στο τέλος του προγράμματος.
Δεύτερο επεισόδιο
Φτάνουμε στο δεύτερο επεισόδιο που αφορά στους κατοίκους της Αίγινας του χθες. Τώρα έχουμε ένα όμορφο σκηνικό της Αίγινας αλλά χρειάζεται ανθρώπους να το κατοικήσουν. Οι ερωτήσεις-κλειδιά που απευθύνω στα παιδιά με λογική σειρά είναι:
¨Ποιοι ζουν σ’αυτό το όμορφο τοπίο που φτιάξαμε;¨. ¨Τι επαγγέλματα κάνουν;¨. Μία λίστα επαγγελμάτων καταγράφεται από τη νηπιαγωγό όπως τα λένε τα παιδιά. Τα παιδιά απαντούν ότι ζουν εκεί ψαράδες, αγρότες, ναυτικοί με τις οικογένειές τους. Τους ζητώ να φτιάξουν μία οικογένεια. ¨Ποιοι την αποτελούν;¨. Αποφασίζουν να φτιάξουν μία οικογένεια αποτελούμενη από το ζευγάρι, τα τέσσερα παιδιά τους, δύο αγόρια και δύο κορίτσια, ένα παππού και μία γιαγιά. Τους ζητώ να χωριστούν σε οχτώ ομάδες και να φτιάξουν μία φιγούρα για τον κάθε χαρακτήρα και να την τοποθετήσουν σε κάποιο σημείο του σκηνικού. Τους εφοδιάζω με χαρτόνια κομμένα σε κύκλους, τρίγωνα, τετράγωνα και ορθογώνια, με κομμάτια από υφάσματα και μαλλί κ.α. Επίσης, τους δίνω μία κλίμακα δηλαδή τους ορίζω ότι το μέγεθος ενός όρθιου ατόμου δεν θα ξεπερνά μία σελίδα φωτοτυπικού.
Στη συνέχεια τους ζητώ να φτιάξουν το βιογραφικό κάθε προσώπου. Να του δώσουν όνομα, ηλικία, επάγγελμα, ενδιαφέροντα και τρεις λέξεις για την προσωπικότητά τους. Έτσι δημιουργήθηκε η οικογένεια του κύριου Βασίλη του ψαρά και της κυρίας Αλεξάνδρας που είναι νοικοκυρά αλλά βοηθά στον κήπο και στα ζώα. Ο κ. Βασίλης είναι 45 χρόνων, είναι καλοφαγάς, παίζει με τα παιδιά του, ανάβει το τζάκι, πηγαίνει βαρκάδα, λέει ιστορίες και φυτεύει. Είναι σοβαρός μα λέει αστεία, θυμώνει με τα παιδιά του όταν κάνουν φασαρία την ώρα που εκείνος κοιμάται. Η κα Αλεξάνδρα είναι λίγο πιο νέα, πηγαίνει βόλτα με τα παιδιά της κι επισκέπτεται φίλους. Μαγειρεύει, και φροντίζει τα παιδιά. Είναι ήσυχη, καλή, παίζει με τα κορίτσια της κούκλες. Ο παππούς της οικογένειας, ο κύριος Παναγιώτης, 70 χρονών, είχε ένα μαγαζάκι αλλά τώρα βοηθά το γιο του, του αρέσει να μαγειρεύει και να λέει παραμύθια στα εγγόνια του. Είναι γλυκός, γελαστός και καλός. Η γιαγιά, η κυρία Διονυσία, 70 χρόνων, πλέκει, μαζεύει χόρτα και πηγαίνει στην εκκλησία. Είναι καλή, γλυκειά και χαρούμενη. Τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο. Ο μεγάλος γιος, ο Χρίστος, είναι 15 χρονών και πάει στο Γυμνάσιο. Κάνει ποδήλατο, και τρέξιμο με φίλους, παίζει μπάλα με τα αδέρφια του. Είναι καλός, αστείος, έχει πολλούς φίλους. Το δεύτερο αγόρι, ο Παναγιώτης, 5 χρονών, πηγαίνει νηπιαγωγείο, παίζει μπάλα και κάνει ποδήλατο, τρέχει, ακούει παραμύθια από τον παππού. Είναι καλός, ήσυχος, χωρατατζής και περαχτήρι. Το κορίτσι, η Νεκταρία, 15 χρόνων παίζει με τις κούκλες, μήλα με τα αδέρφια της, βοηθά τη μαμά της και διαβάζει βιβλία. Της αρέσουν τα λουλούδια, είναι ρομαντική, ήσυχη και σοβαρή. Το άλλο κορίτσι, η Διονυσία, 7 χρόνων πηγαίνει Α’ Δημοτικού, μαζεύει λουλούδια, κάνει ποδήλατο, παίζει με τις κούκλες και τους φορά φουστάνια. Είναι ήσυχη, αστεία, γελαστή, καλή, υπάκουη και βοηθά τους άλλους.
Συνεχίζω με ερωτήσεις-κλειδιά όπως :
¨Πώς ζεσταίνονται;¨. ¨Πώς φωτίζονται;¨ ¨Πώς μαγειρεύουν;¨ ¨Τι είδους ενέργεια χρησιμοποιούν; ¨Πώς επικοινωνούν;¨ ¨Πώς μετακινούνται;¨ ¨Πώς διασκεδάζουν;¨ Τα παιδιά κάνουν υποθέσεις και συνδυάζουν την υπάρχουσα γνώση τους με την φαντασία τους προκειμένου να απαντήσουν. Βέβαια σε αυτή την ηλικία τα παιδιά δεν έχουν πολλές υπάρχουσες γνώσεις πάνω στο θέμα, γι’ αυτό έχω κάνει την έρευνά μου πριν ξεκινήσω το θέμα και έχω φροντίσει να υπάρχουν στην τάξη παλιά αντικείμενα, βιβλία και φωτογραφικό υλικό για τα τοπικά έθιμα, την καθημερινή ζωή, τα παραδοσιακά επαγγέλματα και ασχολίες για να ανατρέχουν όποτε διαπιστώσουν ότι χρειάζονται να βρουν νέες πληροφορίες. Παράλληλα υπάρχουν διάφορα σχετικά αντικείμενα και υλικά για να δημιουργήσουν με αφορμή όσα ακούνε. Υπάρχουν για παράδειγμα λάμπες πετρελαίου για να τις ζωγραφίσουν, παλιά μαγειρικά σκεύη για να εκτελέσουν μία παραδοσιακή συνταγή της γιαγιάς του Κώστα. ¨Πώς μπορούμε να μάθουμε περισσότερα;¨ τους ρωτώ. Να βρούμε κι άλλα βιβλία σχετικά με την Αίγινα, να δούμε φωτογραφίες που θα φέρουν τα παιδιά από τους παππούδες τους, να καλέσουμε έναν γνωστό ηλικιωμένο για να του απευθύνουμε ερωτήσεις. Μία γνωστή κυρία είναι πολύ πρόθυμη να απαντήσει στις ερωτήσεις των παιδιών και μάλιστα τα καλεί
να την επισκεφθούν στο σπίτι της, για να δουν με τα ίδια τους τα μάτια πώς ήταν ένα σπίτι πριν από πολλά χρόνια, αφού διατηρεί το σπίτι της σχεδόν σε εκείνη την κατάσταση, με το τζάκι, τα ταψιά, το σίδερο με κάρβουνα, τις θήκες για τα πιάτα φτιαγμένες από κουβαρίστρες και το παραδοσιακό κέντημα, το κοπανέλι.
Γυρνώντας στο νηπιαγωγείο συμφωνούμε να φτιάξουμε ένα άλμπουμ με τις φωτογραφίες από την επίσκεψή μας, περιγράφοντας τι είδαμε και τι μάθαμε.
Τρίτο επεισόδιο
¨Πώς είναι άραγε μία συνηθισμένη μέρα της οικογένειας του κυρ Βασίλη;¨ Τα παιδιά σε ομάδες συζητούν και μας ανακοινώνουν με τους αντιπροσώπους τους τις ιδέες τους. Φτιάχνουμε μια ιστορία που συνδυάζει τις ιδέες όλων των ομάδων και τους ζητώ να διαλέξουν ένα ρόλο και να ζωντανέψουν μία ημέρα της οικογένειας. Πράγματι ζωντανεύουν μία μέρα συνηθισμένη, όπου ο πατέρας ψαρεύει, η μητέρα μαγειρεύει, η γιαγιά θέλει να πάει να μαζέψει χόρτα. Τα παιδιά γυρίζουν από το σχολείο και ο παππούς τα υποδέχεται κοντά στο τζάκι. Αποφασίζουν να πάνε οι άντρες για ψάρεμα και οι γυναίκες της οικογένειας να μαζέψουν χόρτα και λουλούδια στην εξοχή κοντά στη θάλασσα. Τα παιδιά βιώνουν κάποιες καταστάσεις που είτε γνωρίζουν και τις προβάλλουν μέσα από το προσωπείο του ρόλου τους είτε είναι νέες για αυτά.
Τέταρτο επεισόδιο
Με δική μου πρωτοβουλία εισάγω ένα κρίσιμο γεγονός , που είναι ένα ταξίδι στο μέλλον, ώστε τα παιδιά να βιώσουν τις αλλαγές που έγιναν περνώντας από το χτες στο σήμερα.
¨Φανταστείτε ότι το αγόρι της οικογένειας πέφτει για ύπνο και ονειρεύεται ότι ταξιδεύει στο μέλλον και φτάνει στο σήμερα. Βρίσκεται σε ένα σύγχρονο σπίτι και οι απορίες του είναι πολλές σχετικά με όσες αλλαγές βλέπει. ¨Τι αλλαγές υπάρχουν σήμερα σε σχέση με τον παλιό καιρό; Πώς έχει αλλάξει η ζωή; Ο πατέρας της οικογένειας ακόμα ψαρεύει προκειμένου να ζήσει την οικογένειά του; Καλλιεργούν ακόμη; Χρησιμοποιούν λάμπα πετρελαίου; Και συνεχίζω τις ερωτήσεις προκειμένου να διευκολύνω τον προβληματισμό των παιδιών και τη διεξαγωγή συμπερασμάτων. Παράλληλα υπάρχουν διαθέσιμες εικόνες με παλιά και νέα αντικείμενα του σπιτιού, με παλιά και σύγχρονα επαγγέλματα και ασχολίες για να τις ταξινομήσουν και γενικότερα, να κάνουν κάποιες δραστηριότητες προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα τις διαφορές μεταξύ του παλιού καιρού και του σήμερα.
Ξαφνικά, ενώ το όνειρο του παιδιού συνεχίζεται, γίνεται διακοπή ρεύματος. ¨Τι συμβαίνει;¨, ¨Τι σταματά να δουλεύει στο σπίτι;¨, ¨Πότε ήταν καλύτερα τότε ή τώρα;¨ Οι ομάδες συζητούν σχετικά με τα θετικά και τα αρνητικά του παλιού καιρού και της σημερινής ζωής.
¨Τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να ζούμε και να απολαμβάνουμε τα καλά της σύγχρονης τεχνολογίας χωρίς το φόβο ότι θα μας λείψουν κάποια στιγμή;’ Φτιάχνουμε μία λίστα εστιάζοντας στην ορθολογική χρήση της ενέργειας, όπως να μη σπαταλάμε το νερό γιατί υπάρχει έλλειψη νερού και ακόμη εστιάζοντας στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως τη χρήση του ήλιου ή του αέρα για να παράγουμε ενέργεια. H επίσκεψή μας στον παλιό ανεμόμυλο, βοήθησε τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν ότι «παλιά χρησιμοποιούσαν τη δύναμη του αέρα για να αλέσουν το σιτάρι». ¨Μήπως μπορούμε να κάνουμε και σήμερα κάτι παρόμοιο;¨ Η συζήτησή μας αυτή καταλήγει στην καταγραφή μίας λίστας πραγμάτων που ¨μπορώ να κάνω¨ και μίας λίστας πραγμάτων που ¨δεν πρέπει να κάνω¨ για το περιβάλλον, όπως τα αντιλαμβάνονται τα παιδιά.
Πέμπτο επεισόδιο
¨Τι λέτε να καλέσουμε τους γονείς και να τους παρουσιάσουμε όσα κάναμε αυτό τον καιρό;¨ Τα παιδιά ενθουσιάζονται στην ιδέα ότι θα μάθουν στους γονείς τους τα νέα πράγματα που εκείνα έμαθαν. Τα παιδιά παίζουν μια καθημερινή σκηνή από τη ζωή της οικογένειας, η μητέρα σιδερώνει με το σίδερο με τα κάρβουνα, ο παππούς ανακατεύει το φαγητό μέσα στο χάλκινο ταψί πάνω στο τζάκι. Τα παιδιά έρχονται από το σχολείο και το μικρό αγόρι γέρνει να ξεκουραστεί. Ονειρεύεται πως ξυπνά στο σπίτι του, μόνο που έχει γίνει ένα σύγχρονο σπίτι. Υπάρχει τηλέφωνο, το φως ανάβει με το πάτημα ενός διακόπτη, η μαμά αντί να κεντά βλέπει τηλεόραση και ξεφυλλίζει περιοδικά, ο μπαμπάς δουλεύει σερβιτόρος σε ένα εστιατόριο στην Αίγινα. Ξαφνικά κόβεται το ρεύμα και τα πάντα σταματούν να δουλεύουν. Το παιδί παραξενεύεται και με το διάλογο που έχει με τους άλλους φαίνονται οι διαφορές του χθες και του σήμερα. Το παιδί ξυπνά και η ιστορία τελειώνει αφήνοντας έναν προβληματισμό σε όσους την παρακολούθησαν. Τα παιδιά όμως έχουν καταλήξει σε κάποιες αποφάσεις σχετικά με το τι πρέπει και τι δε πρέπει να κάνουν και συμβουλεύουν τους γονείς τους. Διαβάζω στους γονείς τον κατάλογο που έχουμε γράψει με τα παιδιά και συνεχίζει συζήτηση μαζί τους.
Τα παιδιά έχουν εκθέσει την αφίσα με τα όσα έμαθαν, το φωτογραφικό άλμπουμ και τα έργα που δημιούργησαν κατά τη διάρκεια του θέματος.
Την άλλη μέρα όταν έρχονται στο σχολείο τους λέω: ¨Ξεχάσαμε να απαντήσουμε στο γράμμα του κυρ-Θόδωρου και της κυρα-Μαρίας. ¨Θα θέλατε να τους γράψουμε ένα γράμμα;¨, ρωτώ τα παιδιά. Με μεγάλη χαρά ανταποκρίνονται στην πρόταση. ¨Ποιες αλλαγές θα τους περιγράψουμε;¨. Τους καλώ να κάνουμε ένα νοητό ταξίδι από την αρχή ως το τέλος του θέματος. Λένε ό,τι θεωρούν σημαντικό και το καταγράφω. ¨Τι λέτε για αυτές τις αλλαγές;¨ Οι απαντήσεις τους ποικίλλουν και αποφασίζουμε να τις καταγράψουμε όλες στο γράμμα ονομαστικά. Είναι ένας τρόπος να αξιολογηθεί το τι έμαθαν τα παιδιά, πώς ένιωσαν και τι συμπεράσματα έβγαλαν. Στο τέλος γράφω το γράμμα όπως μου το λένε, φροντίζοντας βέβαια να ανταποκρίνεται σε όσα σημαντικά έχουν ήδη αναφέρει.
ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΜΑΤΟΣ «Η Αίγινα Χθες Και Σήμερα»
Επεισόδια ιστορίας
Ερωτήσεις-κλειδιά
Πιθανές δραστηριότητες
Οργά-νωση
Στόχοι Π.Ε-Αναλ. Προγρ.
Υλικά / Πηγές
Α.
ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ -
Η ΠΑΛΙΑ ΑΙΓΙΝΑ
1. Πώς ήταν η Αίγινα όταν οι παππούδες σας και οι γιαγιάδες σας ήταν παιδιά;
Ανάγνωση του γράμματος ως ερέθισμα για συζήτηση. Συζήτηση με παιδιά για διάγνωση των όσων ήδη γνωρίζουν
Τάξη
Να συμμετάσχουν σε συζήτηση με αφορμή ένα γράμμα.
Να μοιραστούν με τους άλλους όσα γνωρίζουν για το θέμα
Γράμμα, φάκελος, γραμματόσημα
2. Τι έτρωγαν;
Φυτεύουμε κήπο
Τάξη
Να αναπτύξουν την ικανότητα του φυτέματος και της φροντίδας ενός φυτού
Σπόροι, χώμα, μικρά φυτά, νερό, σκαλιστήρια, κοπριά
3. Πώς ήταν τα σπίτια;
Συζήτηση σε ομάδες
Ομάδες
Να συζητήσουν και να ακούσουν τους άλλους
Χαρτί, μολύβι
4. Τι θα λέγατε να φτιάξουμε σπίτια όπως ήταν εκείνο τον καιρό;
Ατομική κατασκευή-ζωγραφική σπιτιού. Τοποθέτηση στο ταμπλώ
Άτομα
Να ερευνήσουν
Να παρατηρήσουν, να απεικονίσουν τις ιδέες τους, να συγκρίνουν
Χαρτόνι συσκευασίας, τέμπερες, πινέλα, κόλα ή πινέζες ή καρφί-τσες
5. Τι ζώα υπήρχαν;
Συζήτηση σε ομάδες. Ταξινόμηση ζώων σε αυτά του αέρα-γης-θάλασσας. Κατασκευή ζώων. Τοποθέτηση στο ταμπλώ
Ομάδες
Να ανταλλάξουν γνώσεις, να ταξινομήσουν, να κατασκευά-σουν
Χαρτί, μολύβι.
Χαρτόνιαχρώματα, φλούδια από φιστίκια Αιγίνης, ζελατίνεςσύρμα πίπας, βαμβάκι, οδοντο-
γλυφίδες.κ.α
6. Τι φυτά υπήρχαν;
Συζήτηση σε ομάδες. Κατασκευή φυτών. Τοποθέτηση.
Ομάδες
Να εκφράσουν τις υποθέσεις τους και τις γνώσεις τους, να ερευνήσουν
Χαρτί, μολύβι.
Πλαστελίνες, γκοφρέ χαρτί, κ.α
7.Τι άλλα στοιχεία υπάρχουν στο τοπίο μας;
Συζήτηση σε ομάδες. Κατασκευή άλλων στοιχείων πχ βουνά, ήλιος, σύννεφα κ.α
Ομάδες
Να συνθέσουν μία εικόνα
Χαρτί, μολύβι
Φελιζόλ, τέμπερες, γκοφρέ, πινέλα κ.α
8. Πώς μπορούμε να μάθουμε αν αυτά που συζητήσαμε είναι πραγματικά;
Προτάσεις παιδιών για σύγκριση του μοντέλου με το αληθινό. Προκύπτουν επισκέψεις προς και από. Λίστα ερωτήσεων
Τάξη
Ομάδες
Να προτείνουν, να συγκρίνουν
Να επισκεφτούν και να παρατηρήσουν, να ετοιμάσουν ερωτήσεις και να τις απευθύνουν
Χαρτί, μολύβι
Β.
ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ
1.Ποιοι ζουν σ’αυτό το όμορφο τοπίο που φτιάξαμε;
Καταιγισμός ιδεών. Καταγραφή τους
Τάξη
Να εκφράσουν τις ιδέες τους
Να συνδέσουν τον προφορικό με το γραπτό λόγο
Χαρτί, μολύβι
2. Με τι ασχολούνται καθημερινά; Τι επαγγέλματα κάνουν;
Συζητούν για τις ασχολίες, για τον τρόπο παραγωγής αγαθών, για τα παραδοσιακά επαγγέλματα
Ταξινομούν εικόνες με παλιές και σύγχρονες ασχολίες και επαγγέλματα
Φτιάχνουν πήλινα κανάτια
Ομάδες
Να κατανοήσουν τον κόπο για την παραγωγή αγαθών. Να γνωρίσουν τα παραδοσιακά επαγγέλματα. Να φτιάξουν με πηλό
Βιβλία, εικόνες, συνεντεύξεις
Εικόνες, πηλός
3. Φτιάξτε μία οικογένεια. Ποιοι την αποτελούν; Φτιάξτε μία φιγούρα για τον κάθε χαρακτήρα και να την τοποθετήστε τις σε κάποιο σημείο του τοπίου
Τα παιδιά αποφασίζουν για τα μέλη της οικογένειας. Συζήτηση για την έννοια της προοπτικής και τις διαστάσεις των ηρώων (μέγεθος Α4 για όρθιο άνθρωπο)
Ομάδες
Να αποφασίσουν. Να αναλάβουν ένα έργο ως ομάδα
Να κατασκευά-σουν μια φιγούρα με βάση δοσμένη κλίμακα
Χαρτόνια ψαλίδια, κομμάτια από μαλλιά πλεξίμα-τος και από υφάσμα-τα, κουμπιά κ.α
4. Δώστε σε κάθε πρόσωπο όνομα, ηλικία, ασχολία, ενδιαφέροντα, 3 λέξεις για το χαρακτήρα του
Κατά ομάδα αναλαμβάνουν από ένα χαρακτήρα και τον ζωντανεύουν. Η νηπιαγωγός καταγράφει τις ιδέες.
Ομάδες
Να φτιάξουν ένα βιογραφικό
Να συνδέσουν τον γραπτό με τον προφορικό λόγο
Χαρτιά, μολύβια
5. Πώς ζεσταίνονται;
Τα παιδιά κάνουν διάφορες υποθέσεις που κατόπιν θα δοκιμάσουν την ορθότητά τους
Φτιάχνουν ένα τζάκι με κολλάζ
Τάξη
Ομάδες
Να υποθέσουν και να ελέγξουν για την ορθότητα των υποθέσεών τους. Να φτιάξουν με την τεχνική κολλάζ ένα τζάκι
Φωτογραφίες με τζάκια, βιβλία σχετικά με την Αίγινα.
Χαρτιά διάφορα, κόλλες, ψαλίδια
6. Πώς φωτίζονται;
Συνεχίζουν να συνδυάζουν τις υπάρχουσες γνώσεις με τη φαντασία. Ζωγραφίζουν λάμπες
Τάξη
Ζευγά-ρια
Να συνδυάσουν τη γνώση με τη φαντασία
Φωτογραφίες με λυχνάρια λάμπες λαδιού & πετρε-λαίου
7. Πώς μαγειρεύουν;
Υποθέτουν, αργότερα θα δοκιμάσουν και θα βγάλουν συμπέρα-σμα. Μαγειρεύουν
Ομάδες
Να βγάζουν συμπεράσματα να εκτελέσουν μια συνταγή της γιαγιάς
Φωτογραφίες με μαγειρικά σκεύη, σκεύη, συνταγή,υλικά
8. Πώς επικοινωνούν;
Αναφορά σε γράμματα, ταχυδρομεία. Αφορμή για θεατρικό παιχνίδι.
Τάξη
Να κατανοήσουν ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιού-σαν το γραπτό λόγο ως ένα τρόπο επικοινωνίας
Γράμμα-τα , κάρτες, γραμμα-τόσημα, τσάντα και καπέλο ταχ/μου
9. Πώς μετακινούνται;
Αναφορά σε άμαξες, γαϊδουράκια, καράβια
Παιχνίδι «Οι άμαξες». Ταξινο-μούν εικόνες με παλιά & σύγχρονα μέσα μεταφοράς
Τάξη
Ομάδες
Να γνωρίσουν τα παραδοσιακά μέσα μεταφοράς
Σχετικές φωτογρα-φίες
10. Πώς διασκεδάζουν;
Μιλούν για τις μεγάλες γιορτές και τα έθιμα. Δραματοποίηση ενός εθίμου
Ομάδες
Να γνωρίσουν τα έθιμα του τόπου τους και να τα βιώσουν
Βιβλία με τοπικά έθιμα, αντικείμε-να κ.α
11. Πώς μπορούμε να μάθουμε περισσότερα;
Πρόσκληση κάποιου ηλικιωμένου για να τον ρωτήσουν και να συζητήσουν. Επίσκεψη σε κάποιο σπίτι παλιό
Δημιουργία φωτο-άλμπουμ
Ομάδες.
Τάξη
Να μάθουν να ετοιμάζουν ερωτήσεις και να τις εκφράζουν. Να έχουν άμεση επαφή με το θέμα μελέτης Να αναθεωρή-σουν
Χαρτιά, μολύβια, φωτογραφική μηχανή
Χαρτόνιακόλλες, ψαλίδια
Γ. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙ-ΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΙΓΙΝΑ ΤΑ ΠΑΛΙΑ ΧΡΟΝΙΑ
1. Πώς είναι άραγε μία συνηθισμένη μέρα της οικογένειας;
Φαντάζονται μια ημέρα της οικογένειας. Καταγραφή ιδεών από νηπιαγωγό
Ομάδες
Να διαμορφώσουν μία κατάσταση
Χαρτί, μολύβι
2. Τι θα λέγατε να γίνετε εσείς τα μέλη της οικογένειας και να ζήσετε μια μέρα όπως τη ζει η οικογένεια που φτιάξατε;
Συζητούν για τις ασχολίες των
μελών της οικογέ-νειας.
Τα παιδιά μπαίνουν σε ρόλους και δραματοποιούν μία ημέρα της οικογένειας
Τάξη
Να βιώσουν μία άλλη πραγματικότη-τα από αυτή που ζουν
Παλιά αξεσου-άρ,
εικόνες καθημερινής ζωής
Ρούχα, αξεσου-
άρ
Δ. ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ
1.Φανταστείτε ότι το αγόρι της οικογένειας αποκοιμάται και ονειρεύεται ότι ταξιδεύει στο μέλλον και φτάνει σε ένα σύγχρονο σπίτι.
Κατευθυνόμενος αυτοσχεδιασμός. Ένα παιδί μπαίνει στο ρόλο του αγοριού και παίζει τη σκηνή. Συζητούν για το τι διαφορετικό θα δει στο σπίτι αυτό.
Ταξινομούν εικόνες με παλιά και νέα αντικείμενα
Τάξη
Ομάδες
Να συζητήσουν και να κατανοήσουν τις διαφορές του χθες με το σήμερα στον οικιακό εξοπλισμό
Εικόνες με παλιά και νέα αντικείμενα του σπιτιού
2. Τι αλλαγές υπάρχουν γενικά σήμερα από τον παλιό καιρό στον τρόπο που ζούμε;
Συζητάμε για τα πράγματα που υπάρχουν σήμερα στο σπίτι σε σχέση με ό,τι υπήρχε παλιά. Τα νέα επαγγέλματα κ.α
Ομάδες
Να συζητήσουν και να κατανοήσουν τις διαφορές του σήμερα από το χθες στον τρόπο ζωής
Εικόνες με ασχολίες και επαγγέλ-
ματα του χθες&του σήμερα
3. Ξαφνικά, ενώ το όνειρο του παιδιού συνεχίζεται, γίνεται διακοπή ρεύματος. Τι συμβαίνει; Τι σταματά να δουλεύει στο σπίτι;
Τα παιδιά διατυπώνουν τις σκέψεις τους και συζητούν.
Κόβουν και κολλούν εικόνες ηλεκτρικών συσκευών σε σχε-διασμένο σε χαρτόνι σπίτι με τα δωμάτιά του
Τάξη
Ομάδες
Να διατυπώ-σουν τις σκέψεις τους και να συζητήσουν Να συνειδητοποιήσουν τις αυξα-νόμενες ανάγκες σε ενέργεια και ότι αυτή δεν είναι ατελείωτη
Φυλλά-δια με ηλεκτρι-κά είδη, ψαλίδια, κόλλες, σχέδιο σπιτιού
4. Πότε ήταν καλύτερα τότε ή σήμερα;
Σε δύο ομάδες συζητούν για τα υπέρ και τα κατά της σύγχρονης ζωής
Δύο ομάδες
Να μάθουν να επιχειρηματολογούν
Χαρτί, μολύβι
5. Τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να χαιρόμαστε τα καλά της σύγχρονης τεχνολογίας χωρίς το φόβο μήπως τελει-
ώσουν;
Ταξινομούν εικόνες που δείχνουν ενέργειες φιλικές και μη φιλικές προς το περιβάλλον
Ομάδες
Να μάθουν να δρουν φιλικά προς το περιβάλλον
Εικόνες
6. Θέλετε να επισκεφθούμε έναν παλιό ανε-μόμυλο; Γιατί τον χρησιμο-ποιούσαν παλιά οι άνθρωποι;
7. Μπορούμε
σήμερα να κάνουμε κάτι παρόμοιο;
Επισκέπτονται τον ανεμόμυλο και βλέπουν πώς είναι. Τον σχεδιάζουν. Αφόρμηση για προβληματισμό σχετικά με την αξιοποίηση της δύναμης του αέρα
Τάξη
Να μάθουν για τα θετικά της χρήσης της αιολικής ενέργειας
Εικόνες ανεμόμυ-λων Χαρτιά, χρώματα
Ε. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΟΝΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΦΟΡΕΩΝ – ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ
1.Τι λέτε να καλέσουμε τους γονείς και να τους παρουσιάσου-με όσα κάναμε αυτό τον καιρό;
2. Θα θέλατε να απαντή-σουμε στο γράμμα;
3.Ποιες αλλα-γές θα τους περιγράψουμε;
4. Τι λέτε για αυτές τις αλλαγές;
Προετοιμάζουν προσκλήσεις και την παρουσίαση με ένα δρώμενο
Φτιάχνουν αφίσες με όσα έμαθαν
Εκθέτουν τις φωτογραφίες και ό,τι δημιούργησαν
Κάνουν ένα νοητό ταξίδι από την αρχή ως το τέλος του θέματος και λένε ό,τι θεωρούν σημαντικό
Ομάδες
Τάξη
Τάξη
Να μάθουν πώς γράφεται μία πρόσκληση, πώς να παρουσιάσουν τη δουλειά τους
Να αναθεωρήσουν όσα έμαθαν και τον τρόπο που τα έμαθαν
Χαρτιά, μολύβια Χαρτόνια
χρώματα, κόλλες, ψαλίδια, παλιά αξεσου-
άρ κ.α
Χαρτί, μολύβι, γραμμα-τόσημα, φάκελο
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου