H γνωριμία μου με την Ιστοριογραμμή Storyline
Μόλις έφθασα στο campus του Πανεπιστημίου Strathclyde, μαγεμένη από το όμορφο περιβάλλον, με τα σκιουράκια να σκαρφαλώνουν στα δέντρα και τους φοιτητές να είναι σκορπισμένοι στην τεράστια πράσινη έκταση, βρήκα τον υπεύθυνο καθηγητή για να συζητήσουμε σχετικά με το θέμα της έρευνας που θα διεξάγω στα πλαίσια των μεταπτυχιακών μου σπουδών.
Σκεφτόμουν να καταπιαστώ με μια σύγκριση μεταξύ των παραδοσιακών μεθόδων διδασκαλίας και μιας μεθόδου βιωματικής και ολιστικής, που ξεκινά από τα ενδιαφέροντα του παιδιού. Εν τω μεταξύ, επισκέφτηκα το διευθυντή του παραρτήματος του WWF, Jim Dunlop, στο campus και πολύ ευγενικά δέχτκε να παρακολουθήσω ως επισκέπτρια κάποια μαθήματα του σεμιναρίου.
Ένα πρωϊνό μπαίνει στην αίθουσα ένας γελαστός, γλυκύτατος τύπος, λίγο ευτραφής μα ευκίνητος. Το όνομά του είναι Steve Bell. Μας χωρίζει σε ομάδες και μας γνωστοποιεί ότι πρόκειται να ιδρυθεί ένα περιβαλλοντικό κέντρο. Μας ζητά να του προτείνουμε ποιο θα ήταν το πιο κατάλληλο μέρος για να το φιλοξενήσει, ποιες προϋποθέσεις πιστεύουμε ότι έπρεπε να εκπληρώνει. Συγκεντρωνόμαστε στις ομάδες μας και συζητούμε. Στη συνέχεια κάθε ομάδα ανακοινώνει στις υπόλοιπες τις προτάσεις της. Ακολουθεί η ερώτηση «ποιοι άνθρωποι είναι απαραίτητοι για να λειτουργήσει το κέντρο;» Καθένας στην ομάδα που έχει κάποια ιδέα την καταθέτει και η σύνθεση παρουσιάζεται στους υπόλοιπους. Τέλος, μας ζητά να φτιάξουμε ένα βιογραφικό για τον κάθε χαρακτήρα. Δηλαδή να του δώσουμε όνομα, ηλικία, επάγγελμα, ενδιαφέροντα και τρία χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του. Ακολουθεί άλλη ερώτηση. «Τι ευχάριστα ή δυσάρεστα περιστατικά μπορεί να συμβούν στο κέντρο;» Και η λίστα των προτεινόμενων συμβάντων από όλες τις ομάδες είναι πλουσιότατη.
Με αυτό τον τρόπο βίωσα για πρώτη φορά τα κύρια συστατικά της προσέγγισης Storyline (Ιστοριογραμμής), που είναι:
Η δημιουργία σκηνικού σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο
Η δημιουργία χαρακτήρων (ανθρώπων ή/και ζώων)
Ένας τρόπος ζωής να ερευνηθεί και
Αληθινά προβλήματα να λυθούν
Ήταν πολύ ενδιαφέρουσα η συνεργασία με άτομα διαφορετικών εθνικοτήτων και διαφορετικής κουλτούρας. Είναι γεγονός ότι η ώρα πέρασε πολύ ευχάριστα και κύλησε σα νεράκι. Ακολούθησε κάποια θεωρία σχετικά με τις αρχές και την επιστημονική βάση της Ιστοριογρμμής.
Στο τέλος πλησίασα το Steve Bell και αυτό ήταν. Έγινα η σκιά του. Ρουφούσα κάθε τι που μου έλεγε σχετικά με την Ιστοριογραμμή. Μου μεταδίδει σιγά σιγά το μοναδικό του πάθος για αυτό τον τρόπο δουλειάς με τα παιδιά αλλά και με τους ενήλικες, αφού η Ιστοριογραμμή προσφέρεται για όλες τις ηλικίες και αυτό φαίνεται στον ενθουσιασμό με τον οποίο συμμετέχουν οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων στα σεμινάρια-εργαστήρια Π.Ε, τα οποία κάνω κατ’επιλογή περιορισμένα τα τελευταία πέντε χρόνια σε όλη την Ελλάδα. Με εφοδιάζει με βιβλία, δικά του και άλλων συνεργατών του και επισκεπτόμαστε σχολεία που εφαρμόζουν την Ιστοριογραμμή. Μαζί μας είναι φοιτήτριες από τη Νορβηγία και Σουηδία, όπου είναι διαδεδομένη η μέθοδος και εκπαιδευτικοί από τη Σουηδία, που επισκέφθηκαν το Steve Bell στα πλαίσια της μετεκπαίδευσής τους. Απαντά στις ερωτήσεις μας με γλαφυρή διήγηση περιστατικών που συνέβησαν στις τάξεις όπου δίδαξε.
Ήξερα ότι η Ιστοριογραμμή ήταν η μέθοδος με την οποία ήθελα να καταπιαστώ στο μεταπτυχιακό μου. Μου είχε εμφυσήσει την αγάπη και την επιθυμία ο ίδιος ο πρωτεργάτης της. Αντί να διαβάσω βιβλία για να λύσω τις απορίες μου, είχα το ζωντανό βιβλίο δίπλα μου, που απαντούσε στην παραμικρή μου απορία. Η Ιστοριογραμμή ανταποκρίνεται σε όλα όσα με κεντρίζουν ως εκπαιδευτικό και τα θεωρώ αποτελεσματικά και κατάλληλα για την ηλικία των μικρών παιδιών. Βασίζεται στη γνωστική θεωρία του εποικοδομητισμού, η οποία σέβεται τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες του παιδιού και τις λαμβάνει υπ’όψιν γιατί σε αυτές το παιδί προσαρτεί τη νέα γνώση που αποκτά κατά τη διαδικασία μάθησής του. Η Ιστοριογραμμή δίνει έμφαση στην εργασία σε ομάδες (κοινωνικός επικοιδομητισμός) και ξεκινά από το τι γνωρίζουν τα παιδιά στο σύνολό τους γιατί η συνολική γνώση είναι πλουσιότερη από τη γνώση του κάθε παιδιού ξεχωριστά. Ασπάζεται τις σύγχρονες θεωρίες μάθησης που συγκαταλέγουν το παιχνίδι και τη δράση στους βασικούς παράγοντες που βοηθούν τη μάθηση. Βασίζεται στη φαντασία των παιδιών, αφού με αυτή συμπληρώνουν τα κενά της γνώσης τους. Ο συνδυασμός της υπάρχουσας γνώσης και της φαντασίας τους αποτελεί ισχυρό κίνητρο που δημιουργεί στους μαθητές την αίσθηση ότι ελέγχουν τη διαδικασία μάθησής τους. Από την άλλη, η δομή που χαρακτηρίζει τη μέθοδο προσφέρει στο δάσκαλο το διακριτικό έλεγχο της γνωστικής διαδικασίας και της μάθησης των μαθητών του.
Αποφάσισα ποιο θα ήταν το θέμα της μεταπτυχιακής μου εργασίας. ¨Σε τι βαθμό η Ιστοριογραμμή (Storyline) αποτελεί μια κατάλληλη και αποτελεσματική προσέγγιση μάθησης και διδασκαλίας για την Π.Ε. στο Νηπιαγωγείο;¨ Η έρευνα διεξάχθηκε στην Ελλάδα με Έλληνες νηπιαγωγούς και η έρευνα πεδίου (case study) έγινε σε ελληνικό Νηπιαγωγείο. Τα συμπεράσματα της έρευνας ανακοινώθηκαν στο 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Π.Ε που έγινε στην Αθήνα το 1999. Η προσέγγιση Ιστοριογραμμή έχει γίνει γνωστή σε περισσότερους από 200 εκπαιδευτικούς έως σήμερα με βιωματικό τρόπο στα πλαίσια επιμόρφωσής τους στην Π.Ε.
Η αξιολόγηση από τους Έλληνες εκπαιδευτικούς παρουσιάζει την Ιστοριογραμμή ως μία ιδιαίτερα ολοκληρωμένη και συστηματική προσέγγιση, που καλύπτει σε βάθος το πεδίο γνώσης με το οποίο καταπιάνεται και προτείνει μια νέα φόρμα κι ένα νέο μοντέλο στη διδακτική πρακτική. Εν κατακλείδι, θεωρώ την Ιστοριογραμμή έναν τρόπο οργάνωσης της γνώσης, έναν συστηματικό και ελκυστικό τρόπο εφαρμογής ήδη γνωστών παιδαγωγικών τεχνικών, που ανασυντάσσονται στην υπηρεσία μιας αποτελεσματικότερης διδασκαλίας και μάθησης.
Το 2000 κυκλοφόρησε το βιβλίο μου για την Ιστοριογραμμή με το οποίο προσπαθώ να μοιραστώ με τους συναδέλφους εκπαιδευτικούς την προσωπική μου εμπειρία και ταυτόχρονα να παρουσιάσω το θεωρητικό υπόβαθρο της προσέγγισης. Ίσως βοηθηθούν κάποιοι συνάδελφοι να συνθέσουν ολοκληρωμένα το παζλ ενός περιβαλλοντικού θέματος, ενώνοντας αποτελεσματικά τα κομμάτια που έχουν στη διάθεσή τους λόγω των σπουδών τους, της προσωπικής τους εμπειρίας και των προσωπικών τους ενδιαφερόντων και ταλέντων. Πρόκειται για μία πρώτη προσπάθεια παρουσίασης της Ιστοριογραμμής στον εκπαιδευτικό κόσμο, όπως έως τώρα την έχω γνωρίσει και βιώσει, αφού πρόκειται για μία πολυμορφική και συνεχώς εξελισσόμενη διαδικασία στις διάφορες χώρες στις οποίες εφαρμόζεται. Έχω την πρόθεση να γνωρίσω ακόμα καλύτερα την Ιστοριογραμμή και να μοιραστώ τη νέα γνώση μου και εμπειρία μου με εσάς σε κάποια νέα βιβλιαράκια στα οποία θα αναπτύσσω κάποια θέματα.
Σκεφτόμουν να καταπιαστώ με μια σύγκριση μεταξύ των παραδοσιακών μεθόδων διδασκαλίας και μιας μεθόδου βιωματικής και ολιστικής, που ξεκινά από τα ενδιαφέροντα του παιδιού. Εν τω μεταξύ, επισκέφτηκα το διευθυντή του παραρτήματος του WWF, Jim Dunlop, στο campus και πολύ ευγενικά δέχτκε να παρακολουθήσω ως επισκέπτρια κάποια μαθήματα του σεμιναρίου.
Ένα πρωϊνό μπαίνει στην αίθουσα ένας γελαστός, γλυκύτατος τύπος, λίγο ευτραφής μα ευκίνητος. Το όνομά του είναι Steve Bell. Μας χωρίζει σε ομάδες και μας γνωστοποιεί ότι πρόκειται να ιδρυθεί ένα περιβαλλοντικό κέντρο. Μας ζητά να του προτείνουμε ποιο θα ήταν το πιο κατάλληλο μέρος για να το φιλοξενήσει, ποιες προϋποθέσεις πιστεύουμε ότι έπρεπε να εκπληρώνει. Συγκεντρωνόμαστε στις ομάδες μας και συζητούμε. Στη συνέχεια κάθε ομάδα ανακοινώνει στις υπόλοιπες τις προτάσεις της. Ακολουθεί η ερώτηση «ποιοι άνθρωποι είναι απαραίτητοι για να λειτουργήσει το κέντρο;» Καθένας στην ομάδα που έχει κάποια ιδέα την καταθέτει και η σύνθεση παρουσιάζεται στους υπόλοιπους. Τέλος, μας ζητά να φτιάξουμε ένα βιογραφικό για τον κάθε χαρακτήρα. Δηλαδή να του δώσουμε όνομα, ηλικία, επάγγελμα, ενδιαφέροντα και τρία χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του. Ακολουθεί άλλη ερώτηση. «Τι ευχάριστα ή δυσάρεστα περιστατικά μπορεί να συμβούν στο κέντρο;» Και η λίστα των προτεινόμενων συμβάντων από όλες τις ομάδες είναι πλουσιότατη.
Με αυτό τον τρόπο βίωσα για πρώτη φορά τα κύρια συστατικά της προσέγγισης Storyline (Ιστοριογραμμής), που είναι:
Η δημιουργία σκηνικού σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο
Η δημιουργία χαρακτήρων (ανθρώπων ή/και ζώων)
Ένας τρόπος ζωής να ερευνηθεί και
Αληθινά προβλήματα να λυθούν
Ήταν πολύ ενδιαφέρουσα η συνεργασία με άτομα διαφορετικών εθνικοτήτων και διαφορετικής κουλτούρας. Είναι γεγονός ότι η ώρα πέρασε πολύ ευχάριστα και κύλησε σα νεράκι. Ακολούθησε κάποια θεωρία σχετικά με τις αρχές και την επιστημονική βάση της Ιστοριογρμμής.
Στο τέλος πλησίασα το Steve Bell και αυτό ήταν. Έγινα η σκιά του. Ρουφούσα κάθε τι που μου έλεγε σχετικά με την Ιστοριογραμμή. Μου μεταδίδει σιγά σιγά το μοναδικό του πάθος για αυτό τον τρόπο δουλειάς με τα παιδιά αλλά και με τους ενήλικες, αφού η Ιστοριογραμμή προσφέρεται για όλες τις ηλικίες και αυτό φαίνεται στον ενθουσιασμό με τον οποίο συμμετέχουν οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων στα σεμινάρια-εργαστήρια Π.Ε, τα οποία κάνω κατ’επιλογή περιορισμένα τα τελευταία πέντε χρόνια σε όλη την Ελλάδα. Με εφοδιάζει με βιβλία, δικά του και άλλων συνεργατών του και επισκεπτόμαστε σχολεία που εφαρμόζουν την Ιστοριογραμμή. Μαζί μας είναι φοιτήτριες από τη Νορβηγία και Σουηδία, όπου είναι διαδεδομένη η μέθοδος και εκπαιδευτικοί από τη Σουηδία, που επισκέφθηκαν το Steve Bell στα πλαίσια της μετεκπαίδευσής τους. Απαντά στις ερωτήσεις μας με γλαφυρή διήγηση περιστατικών που συνέβησαν στις τάξεις όπου δίδαξε.
Ήξερα ότι η Ιστοριογραμμή ήταν η μέθοδος με την οποία ήθελα να καταπιαστώ στο μεταπτυχιακό μου. Μου είχε εμφυσήσει την αγάπη και την επιθυμία ο ίδιος ο πρωτεργάτης της. Αντί να διαβάσω βιβλία για να λύσω τις απορίες μου, είχα το ζωντανό βιβλίο δίπλα μου, που απαντούσε στην παραμικρή μου απορία. Η Ιστοριογραμμή ανταποκρίνεται σε όλα όσα με κεντρίζουν ως εκπαιδευτικό και τα θεωρώ αποτελεσματικά και κατάλληλα για την ηλικία των μικρών παιδιών. Βασίζεται στη γνωστική θεωρία του εποικοδομητισμού, η οποία σέβεται τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες του παιδιού και τις λαμβάνει υπ’όψιν γιατί σε αυτές το παιδί προσαρτεί τη νέα γνώση που αποκτά κατά τη διαδικασία μάθησής του. Η Ιστοριογραμμή δίνει έμφαση στην εργασία σε ομάδες (κοινωνικός επικοιδομητισμός) και ξεκινά από το τι γνωρίζουν τα παιδιά στο σύνολό τους γιατί η συνολική γνώση είναι πλουσιότερη από τη γνώση του κάθε παιδιού ξεχωριστά. Ασπάζεται τις σύγχρονες θεωρίες μάθησης που συγκαταλέγουν το παιχνίδι και τη δράση στους βασικούς παράγοντες που βοηθούν τη μάθηση. Βασίζεται στη φαντασία των παιδιών, αφού με αυτή συμπληρώνουν τα κενά της γνώσης τους. Ο συνδυασμός της υπάρχουσας γνώσης και της φαντασίας τους αποτελεί ισχυρό κίνητρο που δημιουργεί στους μαθητές την αίσθηση ότι ελέγχουν τη διαδικασία μάθησής τους. Από την άλλη, η δομή που χαρακτηρίζει τη μέθοδο προσφέρει στο δάσκαλο το διακριτικό έλεγχο της γνωστικής διαδικασίας και της μάθησης των μαθητών του.
Αποφάσισα ποιο θα ήταν το θέμα της μεταπτυχιακής μου εργασίας. ¨Σε τι βαθμό η Ιστοριογραμμή (Storyline) αποτελεί μια κατάλληλη και αποτελεσματική προσέγγιση μάθησης και διδασκαλίας για την Π.Ε. στο Νηπιαγωγείο;¨ Η έρευνα διεξάχθηκε στην Ελλάδα με Έλληνες νηπιαγωγούς και η έρευνα πεδίου (case study) έγινε σε ελληνικό Νηπιαγωγείο. Τα συμπεράσματα της έρευνας ανακοινώθηκαν στο 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Π.Ε που έγινε στην Αθήνα το 1999. Η προσέγγιση Ιστοριογραμμή έχει γίνει γνωστή σε περισσότερους από 200 εκπαιδευτικούς έως σήμερα με βιωματικό τρόπο στα πλαίσια επιμόρφωσής τους στην Π.Ε.
Η αξιολόγηση από τους Έλληνες εκπαιδευτικούς παρουσιάζει την Ιστοριογραμμή ως μία ιδιαίτερα ολοκληρωμένη και συστηματική προσέγγιση, που καλύπτει σε βάθος το πεδίο γνώσης με το οποίο καταπιάνεται και προτείνει μια νέα φόρμα κι ένα νέο μοντέλο στη διδακτική πρακτική. Εν κατακλείδι, θεωρώ την Ιστοριογραμμή έναν τρόπο οργάνωσης της γνώσης, έναν συστηματικό και ελκυστικό τρόπο εφαρμογής ήδη γνωστών παιδαγωγικών τεχνικών, που ανασυντάσσονται στην υπηρεσία μιας αποτελεσματικότερης διδασκαλίας και μάθησης.
Το 2000 κυκλοφόρησε το βιβλίο μου για την Ιστοριογραμμή με το οποίο προσπαθώ να μοιραστώ με τους συναδέλφους εκπαιδευτικούς την προσωπική μου εμπειρία και ταυτόχρονα να παρουσιάσω το θεωρητικό υπόβαθρο της προσέγγισης. Ίσως βοηθηθούν κάποιοι συνάδελφοι να συνθέσουν ολοκληρωμένα το παζλ ενός περιβαλλοντικού θέματος, ενώνοντας αποτελεσματικά τα κομμάτια που έχουν στη διάθεσή τους λόγω των σπουδών τους, της προσωπικής τους εμπειρίας και των προσωπικών τους ενδιαφερόντων και ταλέντων. Πρόκειται για μία πρώτη προσπάθεια παρουσίασης της Ιστοριογραμμής στον εκπαιδευτικό κόσμο, όπως έως τώρα την έχω γνωρίσει και βιώσει, αφού πρόκειται για μία πολυμορφική και συνεχώς εξελισσόμενη διαδικασία στις διάφορες χώρες στις οποίες εφαρμόζεται. Έχω την πρόθεση να γνωρίσω ακόμα καλύτερα την Ιστοριογραμμή και να μοιραστώ τη νέα γνώση μου και εμπειρία μου με εσάς σε κάποια νέα βιβλιαράκια στα οποία θα αναπτύσσω κάποια θέματα.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου